14 maja 1983 roku, w Warszawie zmarł Grzegorz Przemyk, maturzysta śmiertelnie pobity przez milicjantów. Był synem poetki i działaczki opozycyjnej w PRL Barbary Sadowskiej oraz Leopolda Przemyka. Miał niespełna 19 lat.

12 maja 1983 roku Grzegorz świętował z kolegami na Starówce zdaną maturę. Został zatrzymany przez milicjantów pod pretekstem braku dokumentów, następne przewieziony na komisariat przy Jezuickiej. Tam brutalnie go pobito. Zmarł wskutek obrażeń wewnętrznych.

Został pochowany na warszawskich Powązkach. Jego pogrzeb stał się wielką manifestacją skierowaną przeciw władzy komunistycznej.

Śmierć licealisty była jedną z najgłośniejszych zbrodni aparatu władzy PRL w latach 80. Sprawę kilkakrotnie rozpatrywały polskie sądy, jednak w 2010 roku Sąd Najwyższy ostatecznie uznał ją za przedawnioną.

Na budynku przy ulicy Jezuickiej w Warszawie, gdzie mieściła się komenda milicji, w 2012 roku odsłonięto tablicę upamiętniającą Grzegorza Przemyka.

Pośmiertnie, w 2008 roku, Grzegorz Przemyk został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

W 30. rocznicę śmierci maturzysty, w 2013 roku, Senat Rzeczypospolitej przyjął uchwałę, w której potępił „sprawców oraz inicjatorów tego politycznego mordu”. Zaapelował też o ponowienie próby osądzenia winnych.

W 2016 roku na domu przy ulicy Zgody 13, gdzie mieszkał Przemyk, została odsłonięta tablica. Inne upamiętnienia znajdują się w Sanoku w kaplicy rektoralnej św. Maksymiliana Marii Kolbego oraz w stolicy na budynku liceum im. Frycza Modrzewskiego, do którego uczęszczał. W 2017 roku Grzegorz Przemyk został patronem ulicy na warszawskiej Pradze Południe.

Historii maturzysty poświęcona jest wydana w 2016 roku książka Cezarego Łazarewicza „Żeby nie było śladów. Sprawa Grzegorza Przemyka”.

IAR