Wczoraj minęło 75 lat od wkroczenia żołnierzy amerykańskich, którzy wyzwolili niemiecki obóz koncentracyjny Mauthausen-Gusen znajdujący się na terenie Austrii niedaleko Linzu. Był to jeden z najcięższych obozów III Rzeszy i jednocześnie jedno z największych miejsc zagłady Polaków w czasie II wojny światowej.

Kierownik Działu Edukacji Instytutu Pileckiego Roch Dąbrowski wyjaśnia, że scenariusz filmu powstał na podstawie niepublikowanych dotąd wspomnień jednego z więźniów KL Gusen Józefa Żmija.

W 1934 roku został on burmistrzem Pszczyny. Pełnił tę funkcję do momentu zajęcia Polski przez wojska III Rzeszy w 1939 roku. Aresztowany w 1940 roku przez Niemców został wywieziony do obozu w Dachau, a następnie przeniesiony do obozu Gusen. Był tam więziony do momentu wyzwolenia obozu 5 maja 1945 roku. Na terenie Gusen uczestniczył w tworzeniu struktur konspiracyjnych. Swoje wspomnienia z obozu zatytułował „Dolina śmierci”.

Roch Dąbrowski dodaje, że relacja Józefa Żmija ilustrowana jest m.in. fragmentami kronik filmowych nagranych w maju 1945 roku. Część z nich weszła do kinematografii pod tytułem „Nazi Concentration Camps” – amerykańskiego filmu dokumentalnego w reżyserii George’a Stevensa dokumentującego wkroczenie armii amerykańskiej do niemieckich obozów koncentracyjnych w 1945 roku. Film był dowodem oskarżenia w procesach norymberskich.

Animację można obejrzeć na facebookowym profilu Instytutu Pileckiego.

Według szacunków w Mauthausen-Gusen więziono przeszło 335 tysięcy osób – mężczyzn, kobiet i dzieci. Zmarło od 71 do 122 tysięcy, z czego ponad 28 tysięcy polskich obywateli. Polacy stanowili około 25 procent wszystkich więźniów i byli najliczniejszą grupą narodowościową.

IAR