13 lat temu, 8 października 2007 roku, zmarł ksiądz Zdzisław Peszkowski, kapelan Rodzin Katyńskich i Pomordowanych na Wschodzie. Były więzień Kozielska, jako jeden z nielicznych jeńców sowieckich, ocalał z Katynia.

Ponad pół wieku z wielkim zaangażowaniem działał na rzecz zachowania pamięci o ofiarach zbrodni katyńskiej. Swoimi staraniami przyczynił się do powstania cmentarzy w Katyniu, Miednoje i Charkowie.

Ksiądz Peszkowski pełnił funkcję kapelana Chorych Polonii i naczelnego kapelana Związku Harcerstwa Polskiego działającego poza granicami Kraju. W 1999 roku został założycielem i prezesem Fundacji „Golgota Wschodu”.

Blisko związany z papieżem Janem Pawłem II, od 1970 roku miał godność prałata domowego Ojca Świętego. W 2006 roku Sejm Rzeczypospolitej przez aklamację poparł kandydaturę duchownego do pokojowej Nagrody Nobla.

Ksiądz Zdzisław Peszkowski wielokrotnie powtarzał, że misją jego życia jest troszczenie się o tych, którzy stracili bliskich na Wschodzie. Podkreślał, że boleje nad tym, iż zbrodnia katyńska pozostaje nierozliczona i nieosądzona.

Kiedy po latach milczenia i kłamstw na temat zbrodni katyńskiej, w 1995 roku w Lesie Katyńskim wmurowano kamień węgielny pod budowę polskiego cmentarza wojennego, ksiądz Zdzisław Peszkowski wygłosił „Orędzie Rodzin Katyńskich do świata”.

Podczas II wojny światowej Zdzisław Peszkowski jako polski żołnierz był więziony w sowieckich obozach w Kozielsku i Griazowcu. Ocalał z Katynia, potem z armią generała Władysława Andersa przeszedł szlak wojenny z Iraku, przez Indie, Egipt, Syrię, Liban i Włochy do Wielkiej Brytanii.

W 2004 roku ksiądz Zdzisław Peszkowski opublikował „Zapiski wojenne z Iraku”, które powstały podczas wojny. Był wówczas oficerem 1. Pułku Ułanów Krechowieckich w Armii generała Andersa. Jego dziennik pisany z potrzeby tęsknoty za ojczyzną, jest cennym dokumentem czasu.

Ksiądz Zdzisław Peszkowski dbał o to, by pamięć o zbrodni katyńskiej była żywa wśród młodych ludzi. Służyły temu takie przedsięwzięcia, jak Rajd Katyński, podczas którego kilkadziesiąt osób z Polski i zagranicy na motocyklach pielgrzymowało na groby pomordowanych.

Ksiądz Zdzisław Peszkowski opublikował ponad sto prac z teologii, historii Polski, literatury i filozofii. Jest autorem książek „Wspomnienia jeńca z Kozielska” i „Pamięć Golgoty Wschodu”.
Otrzymał liczne wyróżnienia, w tym nagrodę im. Włodzimierza Pietrzaka oraz Medal Komisji Edukacji Narodowej. Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie oraz Polski Uniwersytet na Obczyźnie w Londynie przyznały księdzu Peszkowskiemu tytuły doktora honoris causa.

Zmarł 8 października 2007 roku w Warszawie. Został pochowany w Panteonie Wielkich Polaków, w krypcie Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie. Na inskrypcji nagrobnej umieszczono harcerskie pozdrowienie: „Czuwaj!”.

W 2018 roku, z okazji 100. rocznicy urodzin prałata Zdzisława Peszkowskiego, Sejm Rzeczypospolitej podjął uchwałę honorującą kapłana.

–Przez lata pracując na rzecz polskiej kultury i nauki oraz wskazując drogę prawdy przypominającą światu o Zbrodni Katyńskiej, dobrze zasłużył się Polsce – napisali posłowie.

IAR