Polscy dyplomaci w Szwajcarii podczas II wojny światowej podjęli próbę ocalenia przed zagładą od 8 do 10 tysięcy Żydów – tak wynika z badań opublikowanych przez Instytut Pileckiego w Warszawie. Dostarczali oni osobom zagrożonym sfałszowane paszporty latynoamerykańskie.

Instytut Pileckiego opublikował listę z nazwiskami ponad 3 tysięcy Żydów, którzy posiadali tak zwane „paszporty Ładosia”. Ich nazwa pochodzi od nazwiska Aleksandra Ładosia, polskiego posła w Szwajcarii w latach 1940 – 1945. Lista została opublikowana przez Instytut po przeprowadzeniu dwuletnich badań.

– Trzeba było najpierw zrobić reaserch w archiwach. Następnie wszystkie dokumenty, które znaleźliśmy musieliśmy przeanalizować, zobaczyć, czy nie prowadzą nas do znalezienia następnych miejsc, w których możliwe są poszukiwania kolejnych danych. W taki sposób to wyglądało, jedno miejsce wskazywało nam drugie. Ta akcja była opisana w wielu archiwach, ale niekoniecznie tak, jakbyśmy chcieli – mówił w poranku Siódma9 Bartłomiej Zygmunt z Instytutu Pileckiego.

Jak twierdzi, udało się znaleźć mniej niż połowę wszystkich posiadaczy paszportów.

– Chcieliśmy zrobić jak najszerszą listę. To oczywiście na razie początek. Opublikowaliśmy stan badań na 24 października, ale niestety jest już prawie niewykonalne dla nas znalezienia kolejnych nazwisk bez szerszej współpracy. Dlatego opublikowaliśmy tę listę, żebyśmy mogli powiększyć naszą bazę. Ta decyzja przyniosła rezultaty, bo już dostaliśmy informację o odnalezionym nowym paszporcie – zauważył.

Lista została przygotowana we współpracy z Żydowskim Instytutem Historycznym, Państwowym Muzeum Auschwitz Birkenau i Instytutem Pamięci Narodowej.

Bartłomiej Zygmunt w poranku Siódma9:

Bartosz Święciński