Objawienia Najświętszej Maryi Panny w Gierzwałdzie na Warmii trwały od 27 czerwca do 16 września 1877 roku. Matka Boża ukazała się 160 razy dwóm dziewczynkom – 13-letniej Justynie Szafryńskiej i 12-letniej Barbarze Samulowskiej. Podczas objawień Maryja wzywała do nawrócenia, pokuty i do modlitwy różańcowej.

Według przekazu wizjonerek widziały one Maryję na klonie rosnącym nieopodal kościoła i raz przy tzw. źródełku. Matka Boża mówiła do nich po polsku, w gwarze warmińskiej, co odczytano jako znak, ponieważ kraj znajdował się wówczas pod zaborami.

Warmia w zaborze pruskim była poddana silnej germanizacji, a Kościół – prześladowaniom. Maryja zachęcała do powstrzymania się od grzechów, życia w trzeźwości oraz odmawiania modlitwy różańcowej.

Gietrzwałd jest jedynym w Polsce i jednym z kilkunastu na świecie miejsc objawień maryjnych, uznanych przez Stolicę Apostolską za autentyczne. Dekret w tej sprawie wydał w 1977 roku, w stulecie objawień Matki Bożej w Gietrzwałdzie, metropolita warmiński biskup Józef Drzazga, za zgodą Watykanu. Uroczystościom w sanktuarium przewodniczył wówczas metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II i święty Kościoła katolickiego.

Owocem objawień Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie w 1877 roku było odrodzenie polskości i życia religijnego w zaborze pruskim, a także austriackim i rosyjskim.

Jeszcze w trakcie objawień warmińska wieś stała się celem licznych pielgrzymek. Według dokumentów, przez trzy miesiące przybyło tam około 300 tysięcy Polaków z trzech zaborów, a ponadto liczni wierni z zagranicy.

W późniejszych latach wydarzenia te nie tylko budziły wiarę, lecz także ducha patriotyzmu i poczucie jedności. Pielgrzymi ze wszystkich zaborów wędrowali do sanktuarium w strojach ludowych, kultywując tradycje narodowe.

Obchody rocznicowe objawień maryjnych w Gietrzwałdzie zazwyczaj odbywają się po 8 września. W tym roku (2021) zorganizowano je wcześniej – 5 września – ze względu na beatyfikację prymasa Stefana Wyszyńskiego i Matki Elżbiety Róży Czackiej, która odbyła się 12 września.

Prezydent Andrzej Duda w liście skierowanym do uczestników uroczystości podkreślił, że „gietrzwałdzkie objawienia Matki Bożej i związany z nimi kult maryjny sprzyjały umocnieniu wartości chrześcijańskich i patriotycznych przede wszystkim na Warmii, ale i w całej Polsce”.

Obecnie liczbę wiernych, odwiedzających sanktuarium w Gietrzwałdzie, szacuje się na 300 tysięcy osób rocznie. Wyjątkiem był rok 2017, gdy miejscowość obchodziła jubileusz 140. rocznicy objawień. Jak podała Kuria Archidiecezji Warmińskiej, sanktuarium odwiedziło wówczas dwa razy więcej pielgrzymów – około 600 tysięcy.

W kościele znajduje się obraz Matki Bożej Gietrzwałdzkiej, namalowany w połowie XVI wieku przez nieznanego autora. Przedstawia Maryję z dzieciątkiem Jezus.

Obraz został koronowany papieskimi koronami 10 września 1967 roku przez prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego, przy współudziale metropolity krakowskiego Karola Wojtyły i biskupa warmińskiego Józefa Drzazgi. W uroczystościach wzięło udział 32 arcybiskupów i biskupów oraz blisko 200 tysięcy wiernych.

IAR