Województwo mazowieckie kojarzy się często z zurbanizowaną przestrzenią, jednak to właśnie tutaj znajdują się jedne z najcenniejszych przyrodniczo terenów Polski. Parki krajobrazowe oraz obszary chronionego krajobrazu tworzą mozaikę lasów, łąk, mokradeł i dolin rzecznych, będąc ostoją dla wielu zwierząt objętych ochroną gatunkową.

 

🕊️ Ptaki chronione na Mazowszu – najbogatsza grupa fauny regionu

Ptaki to najliczniejsza grupa gatunków chronionych na Mazowszu. Wilgotne łąki, starorzecza oraz rozległe lasy stanowią idealne warunki dla rzadkich i wrażliwych gatunków.

• Bocian czarny – symbol dzikiej natury. Bocian czarny (Ciconia nigra) to jeden z najbardziej rozpoznawalnych gatunków chronionych na Mazowszu. W przeciwieństwie do swojego białego kuzyna, unika ludzi i gniazduje w głębokich lasach Chojnowskiego czy Mazowieckiego Parku Krajobrazowego.
• Bielik – największy polski drapieżny ptak. Bielik (Haliaeetus albicilla) wzbudza respekt swoim ponad dwumetrowym rozpiętością skrzydeł. Na Mazowszu często spotykany jest w okolicy Wisły i Narwi, gdzie poluje na ryby i ptaki wodne.
• Żuraw – strażnik mokradeł.  Żuraw (Grus grus) wymaga ciszy, wilgoci i dużych terenów bagiennych. Najliczniej występuje w okolicach doliny Bugu oraz w Brudzeńskim Parku Krajobrazowym.

🦦 Ssaki objęte ochroną gatunkową – tajemniczy mieszkańcy lasów i rzek

Mazowsze jest domem dla wielu ssaków chronionych, które żyją w ukryciu i rzadko dają się zaobserwować.

• Wydra europejska – mistrzyni polskich rzek. Wydra (Lutra lutra) zamieszkuje czyste rzeki Mazowsza: Liwiec, Bug, Narew i Wkrę. Ochroną objęto ją z powodu zanikania siedlisk wodnych i spadku jakości wód.
• Nietoperze – strażnicy mazowieckich lasów. W lasach parku krajobrazowych występuje wiele gatunków nietoperzy, w tym: mopek (Barbastella barbastellus), nocek duży (Myotis myotis), nocek Bechsteina (Myotis bechsteinii). Nietoperze są niezwykle ważne dla ekosystemów, ponieważ ograniczają populację owadów.

Sarna, jeleń i dzik jako gatunki częściowo chronione w wybranych obszarach

W części obszarów chronionego krajobrazu wprowadzono zakazy polowań, przez co duże ssaki również korzystają z dodatkowej ochrony.

 

🐸 Płazy i gady pod ochroną – wskaźniki zdrowia środowiska

To właśnie płazy i gady najszybciej reagują na zmiany klimatu i degradację siedlisk. Ich obecność świadczy o dobrej kondycji ekosystemu.

• Kumak nizinny – gatunek związany z czystymi wodami. Rozpoznawalny dzięki pomarańczowo-czarnej barwie brzucha. Występuje głównie w podmokłych obniżeniach w Nadbużańskim Parku Krajobrazowym.
• Zaskroniec zwyczajny i zaskroniec rybołów – gady nizin. Oba gatunki wciąż można spotkać na słonecznych polanach i nad wodami Mazowsza. Zaskroniec rybołów jest szczególnie rzadki.
• Traszka zwyczajna i traszka grzebieniasta – Spotykane w niewielkich stawach leśnych, są objęte ochroną ścisłą.

🐞 Owady chronione – małe, ale kluczowe dla ekosystemu

Mazowsze jest domem dla wielu owadów objętych ochroną, które pełnią niezwykle ważne funkcje ekologiczne.

• Jelonek rogacz – imponujący chrząszcz Bolimowskiego Parku Krajobrazowego. Największy chrząszcz Europy jest symbolem starych, dobrze zachowanych lasów liściastych.
• Pachnica dębowa – Zamieszkuje dziuple wiekowych dębów na obszarach chronionego krajobrazu w dolinie Wisły. Jest gatunkiem priorytetowym dla ochrony w UE.

🌿 Dlaczego ochrona gatunkowa na Mazowszu jest tak ważna?

Fauna Mazowsza jest wyjątkowo wrażliwa na zmiany środowiskowe. Do największych zagrożeń należą:

• urbanizacja,
• wycinka starych drzew,
• osuszanie łąk i mokradeł,
• zanieczyszczenie rzek,
• turystyka poza wyznaczonymi szlakami. 

Ochrona gatunkowa pozwala zachować równowagę ekosystemów, różnorodność biologiczną oraz naturalne zasoby regionu.

🌲 Gdzie obserwować zwierzęta chronione na Mazowszu?

Do najlepszych miejsc obserwacyjnych należą:

• Kampinoska otulina Mazowieckiego PK,
• dolina rzeki Liwiec,
• dolina Wisły (OChK),
• Nadbużański Park Krajobrazowy,
• Brudzeński Park Krajobrazowy,
• Mazowiecki Park Krajobrazowy.

Warto jednak pamiętać, aby obserwować przyrodę z dystansem i poszanowaniem jej spokoju.

🧭 Podsumowanie – Mazowsze jako ostoją chronionej przyrody

Zwierzęta objęte ochroną gatunkową na Mazowszu to zarówno spektakularne gatunki, jak bielik czy bocian czarny, jak i niepozorne, lecz niezwykle ważne — kumaki, traszki czy jelonki rogacze.
Ich obecność świadczy o ogromnym znaczeniu parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu dla zachowania polskiej przyrody.

Mazowsze, mimo intensywnego rozwoju, wciąż pozostaje regionem o wysokiej wartości przyrodniczej. Dlatego warto dbać o te miejsca — dla siebie, przyszłych pokoleń i całej lokalnej fauny.

 

Zadania publiczne jest dofinansowane ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.