Odmierza kwadranse i godziny mieszkańcom Warszawy. Dokładnie 50 lat temu uruchomiony został zegar na wieży Zamku Królewskiego. Było to jedno z najbardziej symbolicznych wydarzeń odbudowy starówki.

– Jednym z najbardziej spektakularnych wydarzeń, jednym z najbardziej zauważalnych wydarzeń tego okresu było uruchomienie zamkowego zegara. Stanął on o 11.15, 17 września 1939 roku, został uruchomiony również o godzinie 11.15 w 1974 roku 19. lipca – przypomina dyrektor Zamku Królewskiego profesor Wojciech Fałkowski.

Tarcza zegara jest mało czytelna, gdyż w założeniu najważniejsze były dzwony. Można usłyszeć je cztery razy na godzinę.

– Sam mechanizm dzielimy na 3 sekcje. Mamy sekcję środkową, to jest sekcja chodu oraz 2 sekcje bicia – godzin i kwadransów. Czwarty kwadrans uwalnia nam dźwignię, która uwalnia sekcję bicia godzin – wyjaśnia zegarmistrz i syn jednego z budowniczych zegara Bartłomiej Górski.

Odbudowa zegara po zniszczeniach wojennych nie była łatwa. Nie było zachowanej dokumentacji starego mechanizmu.

– Właściwie zbudowano go od nowa. Dostępne było wspomnienie Józefa Pazderskiego, ojca Juliusza, który był członkiem zespołu budowy zegara. Juliusz Pazderski mówił, że ojciec schodził na ten zegar jako pracownik firmy Woroniecki jeszcze w XIX wieku. Wspomina, że to był zwykły kwadrans, nakręcany trzy razy dziennie, z trzema punktami do nakręcania. Więc o przedwojennym zegarze trudno powiedzieć więcej – wskazuje Władysław Meller, zegarmistrz, członek cechu zegarmistrzów, złotników, optyków, grawerów i brązowników, organizator jubileuszu.

Zapytani warszawiacy i turyści mieli problem z oszacowaniem wieku zegara.

Zegar na wieży był pierwszym całkowicie ukończonym i działającym urządzeniem w odbudowywanym Zamku.

Wojciech Dudkowski