Prezydenci Polski, Estonii, Ukrainy, Łotwy i Litwy podpisali w Warszawie wspólną deklarację z okazji 230-lecia Konstytucji 3 Maja. Wcześniej uczestniczyli we Mszy świętej w archikatedrze warszawskiej. O godzinie 9:00 w Sejmie odbyło się uroczyste zgromadzenie posłów i senatorów Rzeczypospolitej Polskiej oraz posłów Republiki Litewskiej.

 

Na zaproszenie prezydenta Andrzeja Dudy do Warszawy 3 maja przybyli prezydenci Litwy – Gitanas Nauseda, Łotwy – Egils Levits, Estonii – Kersti Kaljulaid oraz Ukrainy – Wołodymr Zełenski.

 

W podpisanej deklaracji prezydenci pięciu państw podkreślili, że: „Przyjęcie w 1791 roku tego doniosłego aktu, regulującego ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów, miało historyczne znaczenie, była to bowiem pierwsza na naszym kontynencie i druga w świecie przyjęta nowoczesna ustawa zasadnicza.”

 

Liderzy pięciu państw zaznaczyli, że „pomni dziejowych doświadczeń, dumni z osiągnięć naszej współczesnej współpracy w regionie, świadomi wyzwań” patrzą w przyszłość z nadzieją. „Wyrażamy przekonanie, że pomyślność naszego wspólnego dziedzictwa i wspólnego domu, zakorzenionych w cywilizacji europejskiej, wymaga, aby właśnie tak jak dom, Europa była budowana na fundamencie podstawowych wartości i zasad. Są nimi bez wątpienia: wolność, suwerenność, integralność terytorialna, demokracja, rządy prawa, równość i solidarność. Jednocząca się Europa powinna być otwarta na wszystkie kraje i narody, które te wartości podzielają.”

 

Prezydenci Polski, Estonii, Ukrainy, Łotwy i Litwy wyrazili solidarność z narodami regionu, które domagają się respektowania swoich praw.

– Ze zrozumieniem i poparciem odnosimy się do wytrwałych dążeń wszystkich ludów naszego regionu, z którymi łączy nasze narody wspólnota dziejowego losu, a które dzisiaj pragną cieszyć się tak jak my dobrodziejstwami wolności i demokracji, odważnie domagając się respektowania swoich praw. Uważamy, że dla nas wszystkich solidarność narodów, szczególnie przy obecnych zagrożeniach dla naszego wspólnego bezpieczeństwa, jest jednym z kamieni węgielnych pokoju, stabilności, rozwoju, dobrobytu i odporności. Kierując się tym przekonaniem, będziemy z zaangażowaniem kontynuować dialog i współpracę reprezentowanych przez nas państw – napisano w deklaracji.

 

Prezydent Litwy Gitanas Nauseda o wspólnej walce o wolność i wartości.

 

Prezydent Litwy Gitanas Nauseda powiedział, że burzliwa historia Polski i Litwy obfitowała w trudne momenty, ale jest jednocześnie historią walki o wspólne wartości i o wolność.

 

Niezłomność obu narodów przyniosła im sukces w postaci niepodległości i niezawisłości.
Podczas uroczystego zgromadzenia posłów i senatorów Rzeczypospolitej Polskiej oraz posłów Republiki Litewskiej prezydent Litwy podkreślił, że Konstytucja 3 Maja przypomina nam o zarówno o wolności jednostki, jak i o wartościach patriotycznych. Życzył obu krajom, by przyjaźń między nimi trwała oparta o dobrą wolę, wzajemne zrozumienie i pracę nad pozytywnymi zmianami dla obywateli.

 

– Idźmy razem, ramię przy ramieniu, niech nasze ojczyzny zawsze będą wzorem dla innych narodów. Za naszą i waszą wolność! – zakończył swoje przemówienie prezydent Litwy Gitanas Nauseda.

 

W gmachu Sejmu odbyło się uroczyste zgromadzenie parlamentarzystów Polski i Litwy z okazji 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja. W wydarzeniu wzięli udział prezydenci obu państw – Andrzej Duda i Gitanas Nauseda.

 

Prezydent Andrzej Duda powiedział, że narody Polski i Litwy są dziedzicami wielkiego dzieła Konstytucji 3 Maja.

 

Według jego słów, pierwsza w Europie ustawa zasadnicza, uchwalona w roku 1791, łączyła w sobie ducha oświecenia oraz polskiej tradycji republikanizmu i do dziś składa się na tożsamość Polski i Litwy.

 

Podczas uroczystego zgromadzenia posłów i senatorów Rzeczypospolitej Polskiej oraz posłów Republiki Litewskiej prezydent Andrzej Duda podkreślił, że twórcom Konstytucji 3 Maja przyświecało dążenie do umocnienia wolności obywatelskiej i wzmocnienia państwa, aby ochronić niepodległość ówczesnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

– Dlatego też zniesione zostało liberum veto. Dlatego otwarto drogę do budowy nowoczesnego narodu, a właściwie kilku współtowrzących Rzeczpospolitą narodów – mówił prezydent Andrzej Duda.

 

W uroczystym zgromadzeniu w gmachu Sejmu w Warszawie uczestniczyli prezydenci obu państw – Andrzej Duda i Gitanas Nauseda. W związku z pandemią zgromadzenie przeprowadzono w ścisłym reżimie sanitarnym. Posłowie byli w Seimasie w Wilnie i połączyli się z polskim Sejmem za pomocą łącza satelitarnego. Liczba polskich parlamentarzystów na sali plenarnej została ograniczona do reprezentacji klubów proporcjonalnej do ich wielkości.

 

Prezydenci Polski, Litwy i Łotwy uczestniczyli we mszy świętej za Ojczyznę w archikatedrze warszawskiej.

 

Biskup polowy Wojska Polskiego Józef Guzdek powiedział, że Konstytucja 3 Maja była dojrzałym traktatem o odpowiedzialności za dobro wspólne. W homilii podczas mszy za Ojczyznę podkreślił, że uchwalenie tej ustawy było przełomowym wydarzeniem.

 

We mszy świętej wzięli udział także przedstawiciele parlamentu, rządu i wojska. Biskup Józef Guzdek powiedział, że wiosną 1791 roku „Polska była przybita do krzyża niewoli”. Przypomniał, że wówczas zbliżała się 19. rocznica I rozbioru, a państwu groziło „wymazanie z map Europy”.

– W tej trudnej sytuacji nie zabrakło jednak ludzi odpowiedzialnych, którzy odważyli się połączyć siły, razem myśleć i działać, proponując konieczne reformy ustrojowe, aby ratować upadające państwo – zaznaczył.

 

Uchwalenie Konstytucji 3 Maja biskup nazwał „dojrzałym owocem wysiłku stronnictwa patriotycznego”. Przypomniał, że była pierwszą w Europie i drugą na świecie, po konstytucji amerykańskiej, spisaną ustawą zasadniczą.

 

Biskup polowy Wojska Polskiego mówił, że Konstytucja 3 maja była „niezwykle dojrzałym traktatem o odpowiedzialności za dobro wspólne, jakim była ówczesna Rzeczpospolita”. Dodał, że myśli zawarte w tej ustawie zasadniczej „prowadziły w stronę racjonalnego uporządkowania wszystkich istotnych spraw, decydujących o sile, rozwoju i bezpieczeństwie państwa polskiego”.

 

– Obchodząc 230. rocznicę tego przełomowego wydarzenia nade wszystko dziękujmy Bogu za to, że wzbudził w naszym narodzie wielkich mężów, mocarzy ducha i słowa, którzy odważyli się myśleć, mówić, dociekać prawdy i działać – wskazał.

 

Biskup Józef Guzdek dodał, że autorzy ustawy zasadniczej z 3 maja 1791 roku poprzez przemyślenia „zapisane w krótkiej, zwięzłej i konkretnej formie, wskazywali obywatelom Rzeczpospolitej Obojga Narodów, co stanowi o ich sile i słabości”. Podkreślił, że „wykazali się odpowiedzialnością i wzywali do odpowiedzialności”.

 

– Zastanówmy się, co znaczy być odpowiedzialnym, jak należy rozumieć to jedno z kluczowych słów? Otóż wolność musi być nierozdzielnie połączona z odpowiedzialnością – oświadczył.

 

Biskup podkreślił, że każdy z nas powinien być świadomy swoich praw i jednocześnie ciążących na nim obowiązków. „Stąd w tamtym czasie postulat odrzucenia liberum veto, które było przejawem skrajnego egoizmu” – dodał.

 

Dalszy ciąg uroczystości związanych z 230. rocznicą uchwalenie Konstytucji 3 maja odbył się na Zamku Królewskim w Warszawie. Politycy debatowali o tym, jak nasze dziedzictwo wpływa na budowanie dzisiaj relacji w regionie i jak pomaga razem kształtować przyszłość Europy.

 

Po południu przewidziano ponadto dwustronne spotkania prezydenta Dudy z prezydentami Łotwy i Ukrainy. 4 maja Andrzej Duda przyjmie w Pałacu Prezydenckim prezydent Estonii.

 

Konstytucja 3 Maja, uchwalona w roku 1791, regulowała ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Była pierwszą w Europie i drugą na świecie, po konstytucji amerykańskiej, spisaną ustawą zasadniczą. Konstytucja zmieniła ustrój państwa na monarchię dziedziczną, znacząco ograniczyła demokrację szlachecką i częściowo wprowadziła zrównanie praw mieszczan i szlachty. Zawarte w niej zapisy stawiały chłopów pod ochroną państwa. Zniosła również zasadę „liberum veto” uznawaną za jedną z największych wad demokracji szlacheckiej w Polsce.

 

IAR