– To jeden z bardziej charakterystycznych elementów naszego cmentarza – mówi proboszcz parafii św. Wincentego a Paulo w Warszawie i dyrektor Cmentarza Bródnowskiego ks. Jerzy Gołębiewski. W 1925 w Alei Głównej Cmentarza Bródnowskiego ustawiono figurę Matki Bożej Bródzieńskiej.

Trudno ustalić kiedy przyjął się zwyczaj zapalania przed nią zniczy. Według dawnych mieszkańców znicze miały uczcić pamięć tych, których miejsc pochówku nie ustalono. Zwyczaj ten przybrał na sile po 1945 roku. Prawdopodobnie upamiętniano w ten sposób zaginionych podczas działań wojennych.

Na początku figura Matki Bożej Bródzieńskiej była punktem informacyjnym dla tych, którzy szukali grobów swoich bliskich.

– Jak powstawał cmentarz, był przeznaczony głównie do chowania biedoty. Była czysta ziemia. Prawdopodobnie w latach 20. pobudowano figurę Matki Bożej, która była takim punktem odniesienia dla tych, którzy przychodzili na cmentarz. Jak ktoś szukał grobu, to mówiono, że dany grób znajduje się, na przykład, po prawej stronie od figury. Był to taki punkt odniesienia – tłumaczy ks. Jerzy Gołębiewski.

Dopiero po wojnie figura nabrała symbolicznego znaczenia.

– Ta figura stała się w pewnym sensie symbolem dla ludzi, którzy przychodzili na cmentarz i nie wiedzieli, gdzie są groby ich bliskich. Modlili się przy tej figurze i zapalali znicze. W drugiej połowie XX wieku przy figurze gromadzono się w uroczystości patriotyczne, na modlitwę w Uroczystość Wszystkich Świętych odpalano symbolicznie świece w intencji tych wszystkich, którzy byli tu pochowani, których groby już nie istnieją. Tak jest właściwie do dzisiaj – dodaje duchowny.

Pomnik swoją formą przypomina figury stawiane w podwórkach przedwojennych kamienic – Matka Boża smukła, w niebiesko-białym płaszczu, z rękami rozłożonymi w geście powitania.

Jakub Panak