Posłuchaj:

Sójka mazowiecka

Hanna Szymanderska w książce „Polskie tradycje świąteczne” pisze, że w wielu regionach kraju w przeddzień święta Trzech Króli specjalnie przygotowywano pieczone pierogi. Ten wieczór zawsze spędzano w gronie rodzinnym, a jako poczęstunek podawano właśnie to danie z rozmaitym nadzieniem. Farsz był przeważnie z warzyw – marchwi, kapusty albo buraków, często z dodatkiem kaszy i grzybów. Na Mazowszu wykorzystywano do niego także buraki cukrowe, a na Śląsku najpopularniejsza była marchewka. Na terenach Mazowsza Wschodniego, szczególnie w okolicach Mińska Mazowieckiego, pieczone pierogi są znane i robione od bardzo dawna.  W latach 50. ubiegłego wielu zaczęto je nazywać sójkami.

Sójka musi być okazała, duża i pełna farszu. Do dziś sójki zawsze przygotowuje się ręcznie.

Składniki i sposób przygotowania

Ciasto:

• 1 kg mąki pszennej
• 2 dkg drożdży
• około 1 – 1,5 szklanki ciepłej wody
• 4 łyżki oleju
• sól do smaku

Nadzienie:

• 1 kg kiszonej kapusty (może być kiszona z marchewką lub z dodatkiem kminku)
• 0,5 – 0,7 kg kaszy jaglanej
• 1 duża cebula
• pokrojona kiełbasa, boczek
• sól, pieprz do smaku
• 1 jajko do smarowania

Rozkruszamy drożdże, dodajemy cukier, rozprowadzamy w letniej wodzie i pozostawiamy w ciepłym miejscu do podrośnięcia. Do przesianej mąki dodajemy drożdże, gorącą lub ciepłą wodę oraz olej i sól i zagniatamy ciasto jak na pierogi, żeby było elastyczne. Przykrywamy ściereczką i zostawiamy do wyrośnięcia. Kaszę jaglaną zalewamy wodą na noc (w proporcji dwie szklanki wody na szklankę kaszy). Gotujemy kaszę na sypko. Kapustę płuczemy w ciepłej wodzie (jeśli jest z beczki), odciskamy i drobno siekamy. Cebulę kroimy i podsmażamy na patelni z 2-3 łyżkami oleju. Dodajemy pokrojoną kiełbasę lub boczek i całość podsmażamy. Cebulę i ugotowaną kaszę dodajemy do kapusty i wszystko razem przesmażamy przez 5-10 minut, mieszając. Doprawiamy do smaku i pozostawiamy do ostudzenia. Wyrośnięte ciasto należy rozwałkować, pokroić na cząstki i formować krążki o średnicy 10-12 cm. Po nałożeniu farszu mocno zlepiamy ciasto na brzegach, na tak zwany warkocz, żeby pierogi nie popękały w trakcie pieczenia. Sójki smarujemy roztrzepanym jajkiem i układamy na blasze wysmarowanej masłem lub wyłożonej papierem do pieczenia. Gdy pieczemy małe sójki, takie jak do barszczu, wówczas układa się ja na blasze brzegiem do góry, gdy pieczemy sójki duże, kładziemy ja na boku. Pieczemy je w piekarniku około godziny w temperaturze 180°C, aż nabiorą złotego koloru.

 

Źródło: https://mazowieckiszlaktradycji.pl/poi-lista/sojka-mazowiecka/

Marchwianka

Składniki :

1 część ziemniaków
2 części marchwi
fasola (lub groch)
mięso np. drób, żeberka (dla smaku i według uznania)
masło

W przepisie na marchwiankę ważna jest proporcja marchwi do ziemniaków: marchwi musi być zawsze dwa razy więcej niż ziemniaków.

Gotujemy pokrojoną marchew i ziemniaki. Wodę po gotowaniu warzyw odlewamy, ale nie wylewamy. Trzemy marchewkę i ziemniaki i wlewamy do nich wodę z gotowania. W osobnym garnku gotujemy mięso z fasolą (lub grochem). Jeżeli namoczymy fasolę przez noc, to ugotuje się równo z mięsem. Wszystko przelewamy do garnka z utartą marchewką i ziemniakami oraz wywarem warzywnym. Dodajemy masło do smaku. Ugotowane mięso można albo pokroić na drobne kawałki i wymieszać z całością albo podać w formie większej wkładki mięsnej. Gotowe danie powinno być kremowe i gęste.

 

Przepis pochodzi od członkiń Koła Gospodyń Wiejskich w Strychu.

 

Źródło: https://mazowieckiszlaktradycji.pl/poi-lista/marchwianka/

Sytocha

Składniki:

• 2 l wody
• 1 kg obranych ziemniaków
• pół łyżeczki soli
• okrasa: skwarki, podsmażona cebula
• posiekana zielenina, biały ser.

Sposób przygotowania:

Ziemniaki obieramy, płuczemy i trzemy na tarce o drobnych oczkach. Starte ziemniaki przekładamy na gęste sitko (nad naczyniem) i bardzo starannie przepłukujemy zimną wodą. Wodę z płukania należy odstawić na godzinę, by na dnie naczynia zebrała się skrobia. W drugim garnku gotujemy wodę z solą, wkładamy odsączone starte ziemniaki i gotujemy około 15-20 minut. Wodę z płukania ziemniaków zlewamy ostrożnie z naczynia, a ustaną skrobię rozprowadzamy w niewielkiej ilości zimnej wody. Następnie wlewamy ją powoli do gotujących się ziemniaków, mieszając tak, żeby nie było grudek. Całość należy powoli zagotować.

Sytochę podajemy ze skwarkami i podsmażaną cebulką. Można ją posypać szczypiorkiem, koprem, pietruszką lub pokruszonym białym serem.

Opracowanie: Robert Andrzej Dul

Źródło: https://mazowieckiszlaktradycji.pl/poi-lista/sytocha/

Kurpiowskie fafernuchy

• 0,5 kg marchwi
• 0,5 szklanki cukru
• 1 łyżeczka mielonego pieprzu
• 0,3 szklanki miodu
• 1 kg mąki (pszennej lub żytniej)
• 1 łyżeczka proszku do pieczenia lub sody
• masło do wysmarowania blach lub papier do pieczenia

 

Marchewki myjemy, obieramy i trzemy na tarce o średnich oczkach. Mąkę przesiewamy z sodą lub proszkiem do pieczenia, dodajemy startą marchew, cukier, miód i mielony pieprz. Wszystkie składniki zagniatamy tak długo, aż powstanie jednolite, gładki i dosyć twarde ciasto. Ciasto dzielimy na części. Formujemy okrągłe wałki z ciasta i kroimy je na kawałki (jak kopytka), podsypując  mąką w razie potrzeby. Blachę smarujemy masłem lub wykładamy papierem do pieczenia. Ciastka układamy na blasze i pieczemy ok 30-40 minut w temperaturze 180 stopni, aż nabiorą złotego koloru.

 

 

Przepis pochodzi od Pani Elżbiety Prusaczyk, Gospodarstwo Agroturystyczne „Pod Lipkami” w Tatarach.

 

Źródło: https://mazowieckiszlaktradycji.pl/poi-lista/fafernuchy/

Pańska skórka

https://pysznosci.pl/panska-skorka-przepis,6918942382557313a