8 maja mieszkańcy Warszawy obchodzą szczególne święto – uroczystość Najświętszej Maryi Panny Łaskawej, patronki stolicy. To dzień głęboko zakorzeniony w duchowej tradycji miasta, a zarazem przypomnienie, że historia Warszawy nierozerwalnie łączy się z wiarą i zaufaniem do Matki Bożej. Jej obecność nie ogranicza się do przeszłości – nadal czuwa nad losem miasta i jego mieszkańców.
Skąd wzięła się Matka Boża Łaskawa?
Obraz Matki Bożej Łaskawej, który dziś czcimy w kościele jezuitów na warszawskiej Starówce, ma włoski rodowód. Jego pierwowzorem jest Madonna delle Grazie z Faenzy. W 1412 roku ten region nawiedziła śmiercionośna zaraza. Wówczas pewna kobieta miała wizję Maryi, trzymającej w dłoniach trzy złamane strzały – symbol gniewu Bożego. Matka Boża przekazała, że jeśli ludzie odpowiedzą modlitwą i procesją, zaraza ustanie. Tak się właśnie stało. Wizja zakończyła się cudem, a na jej pamiątkę powstał obraz, który zainspirował także polską wersję – czczoną dziś jako Matka Boża Łaskawa.
Patronka Warszawy i całego Królestwa
Obraz Matki Bożej Łaskawej ma wyjątkowe znaczenie w historii Polski. W 1651 roku nuncjusz apostolski uroczyście koronował go królewską koroną. Był to pierwszy w Polsce akt koronacji maryjnego wizerunku – o 66 lat wcześniejszy niż koronacja obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. Zaledwie rok później nad Warszawę nadciągnęła kolejna epidemia. W obliczu zagrożenia, dzięki staraniom księdza Hiacynta Orseliego, obraz umieszczono przy Bramie Nowomiejskiej. Mieszkańcy modlili się o cud. I rzeczywiście – zaraza nie dotknęła miasta.
W dowód wdzięczności władze Warszawy wystawiły oficjalny akt zawierzenia, zwany „Ślubowaniem Warszawy”. Tym samym stolica oddała się pod opiekę Maryi i ogłosiła Ją swoją tarczą oraz obroną. Co więcej, Maryja została ogłoszona również Strażniczką całego Królestwa Polskiego. Tytuł Mater Gratiarum Varsoviensis – Matka Łaski Warszawskiej – od tej chwili zyskał duchowe i narodowe znaczenie.
Matka Boża Łaskawa podczas Cudu nad Wisłą
Chociaż początki kultu Matki Bożej Łaskawej sięgają XVII wieku, jej opieka nad Warszawą i Polską objawiła się także w XX wieku – szczególnie podczas Bitwy Warszawskiej w 1920 roku. Znany obraz Jerzego Kossaka, przedstawiający Cud nad Wisłą, pokazuje postać Maryi unoszącą się nad polskim wojskiem. To nie była artystyczna fantazja – świadkowie tamtych wydarzeń opowiadali o niezwykłej jasności i postaci Matki Bożej widocznej na niebie tuż przed decydującym atakiem.
Jej obecność wywołała panikę w szeregach Armii Czerwonej. Bolszewicy mieli uciekać z pola bitwy, krzycząc: „Matier Boży zasłaniaje Poliaków!” Nawet Józef Piłsudski, głównodowodzący, miał przyznać później: „Ja sam nie wiem, jak myśmy tę wojnę wygrali.” To pokazuje, że dla wielu zwycięstwo miało nie tylko wymiar militarny, ale również duchowy. Matka Boża Łaskawa została zapamiętana jako ta, która uratowała Warszawę i kraj przed kolejną niewolą – tym razem ideologiczną.
Maryja – Matka, która chroni przed złem
Obraz Matki Bożej Łaskawej to nie tylko dzieło sztuki ani pamiątka historyczna. Ma on głębokie znaczenie symboliczne. Maryja łamiąca strzały przypomina o Jej roli jako obrończyni przed złem. Ale nie chodzi tu tylko o zagrożenia fizyczne – prawdziwym niebezpieczeństwem, które zagraża każdemu człowiekowi, jest grzech. To on oddziela nas od Boga, zamyka nas na Jego łaskę i może prowadzić do duchowej śmierci.
Maryja, jako nasza Matka, została dana przez Jezusa nie po to, by nas tylko pocieszać, ale by prowadzić nas do Niego. Jej opieka ma konkretne zadanie – pomóc nam odnaleźć drogę do zbawienia, uczyć wierności i życia zgodnego z Ewangelią. Jej macierzyństwo trwa nieustannie i obejmuje każdego, kto Jej zaufa.
Jak dziś odpowiedzieć na zaproszenie Maryi?
Obchodząc uroczystość Matki Bożej Łaskawej, warto zadać sobie pytanie: czy naprawdę oddaję Jej swoje życie? Czy pozwalam, by prowadziła mnie do Chrystusa? Codzienność, zabieganie, presja świata często odciągają nas od modlitwy i życia sakramentalnego. A przecież właśnie do tego wzywa nas Maryja – do powrotu do tego, co najważniejsze.
Nie wystarczy odmawiać modlitw – trzeba zaufać i pozwolić się prowadzić. To zaufanie może być wyrażone prostymi słowami, jakimi posłużył się święty Jan Paweł II w czasie pielgrzymki do Polski w 1999 roku:
„Matko Słowa Wcielonego, Pani Łaskawa, miej w opiece Warszawę, jej mieszkańców i całą naszą ojczyznę. Strzeż obecności Twojego Syna w sercach wszystkich ochrzczonych, aby pamiętali o swojej godności i służyli z miłością człowiekowi.”
To wezwanie jest nadal aktualne. Maryja czeka, abyśmy do Niej przyszli z wiarą – nie tylko od święta, ale każdego dnia.
