Powstanie Warszawskie wybuchło 1 sierpnia 1944 roku. Upadło po 63 dniach zaciętych walk wobec olbrzymiej przewagi niemieckiego wroga, wyczerpania amunicji i żywności.

 

1 sierpnia Warszawa – jak każdego roku – uczci 78. rocznicę wybuchu Powstania. Po przerwie spowodowanej epidemią w tym roku uroczystości znów będą miały otwarty charakter.

 

Punktem kulminacyjnym obchodów będzie godzina „W”, gdy zawyją syreny, a miasto na chwilę się zatrzyma.

 

Po raz siódmy w tym roku realizowana jest ogólnopolska kampania „BohaterON – włącz historię!”. W jej ramach można wyrazić wdzięczność uczestnikom Powstania Warszawskiego. Dotychczas podziękowania można było składać w formie kartek pocztowych. Od tej edycji możliwe będzie wysyłanie komunikatów internetowo za pośrednictwem portalu o nazwie „Dumni z Powstańców”.

 

Powstanie Warszawskie było największą akcją zbrojną podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. Siły Armii Krajowej miały w kilka dni pokonać wycofujących się Niemców, zająć miasto i powitać Armię Czerwoną w roli gospodarzy. Planowane na kilka dni, trwało ponad dwa miesiące. Jego militarnym celem było wyzwolenie stolicy spod niezwykle brutalnej niemieckiej okupacji, trwającej od września 1939 roku.

 

Uroczystości oficjalne rozpoczną się o 9:00 przy ulicy Filtrowej 68 na Ochocie, przed tablicą upamiętniającą podpisanie przez płk. Antoniego Chruściela „Montera” rozkazu rozpoczęcia Powstania Warszawskiego. Godzinę później zaplanowano uroczystość w Parku gen. Orlicz-Dreszera pod pomnikiem „Mokotów Walczący – 1944”. Inaczej niż w poprzednich latach to właśnie tam, a nie Kopcu Powstania Warszawskiego, który przechodzi teraz rewitalizację, zostanie rozpalony ogień pamięci płonący przez 63 dni – tyle, ile trwało Powstanie. Po uroczystości z Parku gen. Orlicz-Dreszera wyruszy Marsz Mokotowa.

 

O 10:00 pod kolumną Zygmunta po raz dziewiąty zabrzmi Piosenka dla Małego Powstańca – to wydarzenie skierowane do dzieci, które będą miały okazję posłuchać i zaśpiewać powstańczych piosenek i w ten sposób oddać hołd najmłodszym uczestnikom niepodległościowego zrywu z 1944 roku.

 

O 11:30 prezydent Andrzej Duda upamiętni cywilne ofiary Powstania na warszawskiej Woli. To właśnie ta dzielnica była areną jednej z największych zbrodni II okresu wojny światowej – w wyniku niemieckiej akcji eksterminacyjnej, według historyków, zginęło od 30 do 60 tysięcy osób. W południe prezydent zwiedzi znajdującą się na Placu Piłsudskiego wystawę „Warszawa-Mariupol – miasta ruin, miasta walki, miasta nadziei”.

 

Przez cały dzień mieszkańcy Warszawy i przyjezdni będą oddawać hołd uczestnikom Powstania przy licznych tablicach upamiętniających poszczególne oddziały, miejsca zbrodni oraz walk.

 

1 sierpnia to także okazja do bezpośredniego spotkania z żyjącymi powstańcami. O 11:30 w Pałacu Staszica odbędzie się uroczyste spotkanie środowiska Batalionów „Gustaw” i „Harnaś” z udziałem kombatantów oddziałów powstańczych Śródmieścia i Starego Miasta. Zostaną zaprezentowane unikatowe materiały archiwalne z 1944 roku, dotyczące walk powstańczych w rejonie Śródmieścia Północnego i Starego Miasta, pochodzące z zasobu Archiwum Akt Nowych.

 

O 14:00 z udziałem powstańców a także władz państwowych i samorządowych odbędzie się tradycyjna uroczystość przy Pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej.

 

Kulminacyjnym punktem obchodów jest od lat 17:00 – to upamiętnienie Godziny „W”, kryptonimu godziny rozpoczęcia Powstania Warszawskiego. O tej porze w wielu miastach w całym kraju zawyją syreny alarmowe, w miastach zatrzyma się ruch uliczny, a przy miejscach pamięci oddany zostanie hołd uczestnikom Powstania Warszawskiego.

 

W Warszawie Godzinę „W” najwięcej osób upamiętni tradycyjnie przy Rondzie Dmowskiego i na Placu Zamkowym, gdzie odbędzie się akcja społeczna pn. Żywy Znak dla Powstania Warszawskiego, w trakcie której wolontariusze, przechodnie i turyści utworzą symbol Polski Walczącej.

 

Powstańcy oraz przedstawiciele władz państwowych i samorządowych gromadzą się o 17:00 na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach przy pomniku Gloria Victis. Tam zostanie odmówiona modlitwa za poległych, zmarłych i żyjących uczestników Powstania Warszawskiego. Następnie zaplanowano ceremonię złożenia kwiatów.

 

O 18:30 premier Mateusz Morawiecki weźmie udział w uroczystości składania kwiatów na Kurhanie przed Pomnikiem „Polegli – Niepokonani” na Cmentarzu Powstańców Warszawy. Tuż przed 78. rocznicą zrywu stolicy w miejscu, w którym pochowane są prochy kilkudziesięciu tysięcy osób pomordowanych przez Niemców, stanął krzyż. Znajduje się na nim 4 tysiące małych krzyży, symbolizujących liczbę zidentyfikowanych ofiar spoczywających na tym cmentarzu.

 

Po pandemicznej przerwie na Plac Piłsudskiego wraca koncert „Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki”. Wydarzenie, które rozpocznie się o 20:30, wieńczy uroczystości 1 sierpnia i od lat gromadzi tysiące osób, chcących poprzez śpiew oddać hołd powstańcom.

 

IAR