Uroczysta Msza święta w kościele Matki Bożej Królowej Polski w warszawskim Wawrze (godz. 10:00) rozpocznie dziś (27.12) uroczystości 80. rocznicy „Zbrodni Wawerskiej”. Odbędą się one pod hasłem „Nigdy więcej wojny!”.
Po Mszy św. (godz. 11:30) na ścianie świątyni zostanie odsłonięta pamiątkowa tablica i będą złożone kwiaty (godz. 12:00) w miejscu straceń ofiar Zbrodni Wawerskiej przy ulicy 27 Grudnia.
O godz. 13:00 rozpocznie się spotkanie okolicznościowe w Bibliotece Publicznej przy ulicy Błękitnej, a o godz. 15:00 zaplanowano wernisaż wystawy „WAWER 27.XII.39” w Wawerskim Centrum Historii „Murowanka”.
Na wystawie zostanie zaprezentowany obraz ze zbiorów Muzeum Niepodległości nawiązujący do „Zbrodni Wawerskiej”. Ekspozycji towarzyszyć będzie prezentacja nagrań relacji świadków wydarzeń z nocy z 26 na 27 grudnia 1939 roku. O godz. 17:00 odbędzie się koncert patriotyczny w Wawerskim Centrum Kultury.
W niedzielę, 29 grudnia o godz. 19:00 w kościele Matki Bożej Królowej Polski odbędzie się koncert w wykonaniu Orkiestry Con Passione oraz Chóru Archikatedry Warszawskiej „Msza Warszawska”.
W nocy z 26 na 27 grudnia 1939 roku Niemcy zamordowali 107 cywilnych mieszkańców Wawra i Anina. Zbrodnia ta uznawana jest za pierwszą masową egzekucję ludności cywilnej na terenie okupowanej Polski w czasie II wojny światowej. Egzekucja była odwetem za śmierć dwóch niemieckich podoficerów. Sprawcami zabójstwa byli znani policji miejscowi kryminaliści. Egzekucji 107 osób dokonano na niezabudowanym placu na terenie dzisiejszego Wawra. Mężczyźni zostali rozstrzelani przy użyciu karabinów maszynowych. W czasie przeprowadzania egzekucji jednemu z mężczyzn udało się zbiec. Samą egzekucję, pomimo odniesionych ran, przeżyło siedem osób.
Ofiary początkowo zostały pochowane w tymczasowej zbiorowej mogile, nieopodal miejsca straceń. Spoczęli w niej Polacy, Żydzi. Rosjanin i dwóch obywateli Stanów Zjednoczonych. W czerwcu 1940 roku decyzją niemieckiego starosty na powiat warszawski, dokonano ekshumacji. 76 ciał pochowano na cmentarzu przy ulicy Śnieżki (obecnie ulica Kościuszkowców w Marysinie Wawerskim), a 20 pozostałych złożono w grobach rodzinnych na terenie Warszawy. 11 Żydów pochowano na cmentarzu żydowskim w Warszawie.
W reakcji na „Zbrodnię Wawerską” polskie podziemie utworzyło konspiracyjną młodzieżową Organizację Małego sabotażu „Wawer” związaną z harcerskimi Szarymi Szeregami. Liczyła ona pięciuset członków i w latach 1940-1945 wykonała około 170 akcji przeciwko okupacyjnym siłom niemieckim.
Organizatorami uroczystości 80. rocznicy „Zbrodni Wawerskiej” są m.in. Urząd Dzielnicy Wawer, Muzeum Niepodległości i Fundacja na rzecz Wielkich Historii.
IAR
