Groby pięciorga dzieci, które zginęły w Powstaniu Warszawskim, odsłonięto na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Dotychczas ich mogiły były opuszczone i zniszczone lub w ogóle nie istniały. Akcję upamiętnienia zorganizował komitet „Nie zapomnij o nas, Powstańcach Warszawskich”.

W przypadku 11-letniego łącznika Wojtusia Zalewskiego, pseudonim „Orzeł Biały”, postawiony nagrobek jest symboliczny, gdyż ciała chłopca nie udało się odnaleźć.

– 15 sierpnia „Orzeł Biały” wsławił się niezwykłą akcją, kiedy to wyprowadził swoich starszych kolegów, cały oddział z okrążenia niemieckiego. Uratował życie żołnierzom, miał podobno za to zostać przedstawiony nawet do odznaczenia Krzyżem Walecznych. Niestety, 21 sierpnia, kiedy wybiegł na rozpoznanie, został trafiony serią z CKM-u, zginął, a jego ciało pod ogniem niemieckim wynosił Mieczysław Mirecki „Błyskawica – powiedział organizator akcji Patryk Markuszewski.

Wizerunek żołnierza niosącego ciało małego Powstańca uwieczniono na symbolicznej mogile. Bliźniaczo podobną scenę w trakcie Powstania widziała Ludwika Pyrkosz-Mendelska, która w czasie walk z Niemcami w stolicy miała 12 lat. Zapamiętała małego chłopca, który w jej zgrupowaniu pomagał żołnierzom.

– Pewnego dnia kolega szedł i niósł go na rękach. Wyleciałam, bo myślałam, że jest ranny i potrzebuje pomocy, pytam się – co się stało – a kolega tylko spuścił głowę i zrozumiałam, że nie żyje. Nasz chłopiec… – wspominała wzruszona Ludwika Pyrkosz-Mendelska.

Końca Powstania Warszawskiego nie doczekały też Marysia, Jadzia i Jola Buchowskie. Siostry w wieku 13, 10 i 7 lat zginęły w ostatnich dniach niepodległościowego zrywu stolicy. Ich grób przez lata był całkowicie zapomniany i zniszczony.

– Ich matka – Jadwiga Teofila – przełożona pielęgniarek w Szpitalu Sióstr Elżbietanek na Mokotowie została zamordowana w egzekucji przy ulicy Dworkowej w pierwszych dniach Powstania Warszawskiego. Ojciec, major Wojska Polskiego, prawdopodobnie walczył w Powstaniu, został również odznaczony krzyżem Virtuti Militari. Dziewczynki ukrywały się na Żoliborzu, przy ulicy Haukego 15. W ostatnich godzinach Powstania, kiedy rozpoczął się szturm na Żoliborz, spadły bomby, jedna z nich trafiła ten dom, dziewczynki zginęły pod gruzami – mówił Patryk Markuszewski.

W przeddzień 76. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego odsłonięto też odnowiony grób 9-letniego Edwarda Żebrowskiego, który zginął 30 września 1944 roku. Wcześniej w miejscu jego nagrobka znajdował się jedynie stary, przewrócony krzyż.

Odnowienie mogił było możliwe dzięki finansowemu wsparciu internautów.

IAR