Kościół a sztuczna inteligencja: szanse, ryzyka i granice

Warto wiedzieć:

• Kościół nie boi się AI. Wzywa do odpowiedzialności i czujności.
• Nazwa „sztuczna inteligencja” bywa myląca. Maszyny nie są podmiotami moralnymi.
• AI daje potężne możliwości. Może też uzależniać i zubażać myślenie.
• Technologia ma służyć człowiekowi. Relacje międzyludzkie pozostają niezastąpione.
• Potrzebujemy formacji etycznej i kultury korzystania z narzędzi.

Czy Kościół boi się sztucznej inteligencji?

Biskup odpowiada wprost: Kościół się nie boi. Widzi jednak nowe wyzwania. Wskazuje na inicjatywy papieża Franciszka, który zachęca do poważnej refleksji nad wpływem technologii na życie społeczne i duchowe. Celem nie jest alarmizm. Celem jest rozeznanie i odpowiedzialność.

„Sztuczna inteligencja” – nazwa, która miesza pojęcia

Określenie Artificial Intelligence ukształtowało się w latach 50. Nazwa przylgnęła do technologii. Dziś rodzi nieporozumienia. Dlaczego? Bo słowo „inteligencja” w tradycji filozoficznej opisuje ludzki intelekt. To zdolność „czytania wewnątrz rzeczywistości”, łączenia faktów i rozumienia sensu. Maszyny tego nie posiadają. Tworzą odpowiedzi na podstawie danych i algorytmów. Nie stają się osobami.

Maszyny nie mają podmiotowości ani moralności

„Czat nie jest osobą” – podkreśla bp Grzybowski. Program naśladuje styl rozmowy. Budzi wrażenie empatii. To wrażenie bywa złudne. Odpowiedzialność moralną ponosi człowiek: twórca, zespół, instytucja. Dlatego debata o AI musi dotyczyć norm etycznych i odpowiedzialności prawnej.

Potencjał AI: kreatywność narzędzia i nowe odkrycia

AI rozwiązuje złożone problemy. Przynosi nieoczywiste strategie, jak w głośnym pojedynku AlphaGo. Pomaga w badaniach naukowych. Przyspiesza analizę danych. Wspiera edukację, medycynę i archeologię. To mocne narzędzie. Narzędzie jednak nie zwalnia z myślenia. Człowiek musi rozwijać rozum i kompetencje.

Zagrożenia: zależność, zubożenie myślenia i samotność

• Uzależnienie poznawcze – zlecamy myślenie algorytmom. Tracimy sprawność umysłu.
• Zacieranie granic – przypisujemy maszynom cechy osoby. Mylimy funkcję z relacją.
• Samotność i izolacja – technologia nie zastąpi obecności drugiego człowieka.
• Nadużycia – brak przejrzystej odpowiedzialności prowadzi do szkód społecznych.

Klucz brzmi: kontrola człowieka nad narzędziem oraz świadome nawyki. Funkcje można wyłączać. Granice warto stawiać.

Perspektywa Kościoła: technologia w służbie osoby

Kościół podkreśla prymat osoby i relacji. Technologia ma rolę służebną. Nie zastąpi więzi, ciała i obecności. Papież Franciszek ostrzega przed paradygmatem technokratycznym. AI nie uzdrowi świata. Uzdrowią go ludzie, którzy wybierają dobro, sprawiedliwość i miłość.

Jak mądrze korzystać z AI? (praktyczne wskazówki)

1. Zachowaj podmiotowość. Traktuj AI jak narzędzie, nie jak osobę.
2. Pytaj o cel. Co mi to daje? Co mi to odbiera?
3. Buduj kompetencje. Ucz się razem z narzędziem, nie zamiast.
4. Dbaj o relacje. Szukaj obecności drugiego człowieka.
5. Wspieraj etykę. Oczekuj przejrzystości od twórców technologii.

Kluczowe cytaty z rozmowy

„Kościół nie boi się AI. Prowadzi poważną refleksję nad jej skutkami.”

„Czat nie jest osobą. Program nie ma podmiotowości ani moralności.”

„Technologia zawsze coś daje, ale też coś odbiera. Trzeba o tym pamiętać.”

„Relacji z nieludźmi nie zbudujemy. Obecność drugiego człowieka jest niezastąpiona.”

FAQ: Kościół i sztuczna inteligencja

Czy Kościół popiera rozwój AI?

Tak, jeśli AI służy dobru człowieka i respektuje godność osoby. Potrzebujemy etyki i nadzoru.

Czy AI jest inteligentna jak człowiek?

Nie. Wykonuje złożone operacje. Nie posiada rozumienia ani moralności.

Czy AI może zastąpić relacje?

Nie. Może wspierać komunikację. Nie zastąpi obecności i ciała drugiego człowieka.

Włącz się w rozmowę i wesprzyj Radio Warszawa

Chcesz więcej takich rozmów? Odwiedź zakładkę Wspieraj. Twój gest umożliwia nam tworzenie wartościowych treści.