Instytut Pamięci Narodowej zaprezentował publikację „Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich w czasie II wojny światowej”. Autorki tomu, Martyna Grądzka-Rejak i Aleksandra Namysło, opisują 333 przypadki represji wobec 654 osób za udzielanie schronienia, utrzymanie ukrywanych, pośredniczenie w znalezieniu kryjówki czy jej organizację.
Wiceprezes IPN Mateusz Szpytma wyjaśniał, że publikacja przypomina o tym, jak i na jaką skalę Polacy byli represjonowani za pomoc Żydom w okupowanej przez Niemców Polsce.
– Wcześniej jeśli już zwracano uwagę na aspekt represji, to zbierano informacje o tych, którzy zostali zamordowani – powiedział Mateusz Szpytma.
– Dzisiaj już wiemy, że te formy represji były różnorodne, ale każdy był zagrożony śmiercią – powiedział wiceprezes IPN. Dodał, że książka jest też wezwaniem dla lokalnych historyków, aby opisali każdy przypadek represji za pomoc Żydom w czasie okupacji.
– Powinniśmy o tych ludziach szlachetnych, którzy decydowali się ryzykować swoje życie, wiedzieć jak najwięcej. To są nasi narodowi bohaterowie – powiedział Mateusz Szpytma.
Współautorka książki Aleksandra Namysło wyjaśniała, że w publikacji znalazły się informacje nie tylko o tych, którzy zostali zamordowani za pomoc Żydom, ale też o tych, którzy zostali uwięzieni lub pozbawieni majątku. Jak powiedziała, punktem wyjścia dla tych ustaleń była baza danych IPN-u. Jest w niej obecnie prawie 20 tysięcy nazwisk Polaków, którzy pomagali Żydom, i prawie 30 tysięcy nazwisk Żydów, którym ta pomoc została udzielona.
Publikacja IPN powstała w ramach projektu „Indeks Polaków zamordowanych i represjonowanych za pomoc Żydom w okresie II wojny światowej”. Na zebrany materiał składają się między innymi dokumenty administracji niemieckiej, sądów i aparatu terroru, prasa niemiecka, świadectwa żydowskie spisane podczas wojny, materiały wytworzone przez konspirację polską i żydowską. Pod uwagę brano także akta osób podejrzanych o współpracę z Niemcami, gromadzone od 1945 roku przez Główną Komisję Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, a także bezpośrednie relacje świadków wydarzeń.
IPN zapowiada, że kolejny tom publikacji „Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich w czasie II wojny światowej” może ukazać się w przyszłym roku.
IAR
