Wychowanie to jedno z najtrudniejszych wyzwań, przed jakimi stają rodzice. Jak pomóc dziecku stać się silnym, empatycznym i świadomym swojej wartości? To pytanie, które zadaje sobie wielu dorosłych. Szczególnie trudne jest to w sytuacji, gdy brakuje pozytywnych wzorców lub gdy dorośli zawiedli w przeszłości. Wtedy konieczne staje się poszukiwanie inspiracji w rodzinnej historii i budowanie nowych fundamentów wychowania. W audycji „Wychowywać ale jak?” Ewa Pietrzak rozmawia z dr Sabiną Zalewską – pedagogiem, psychologiem Menadżerskiej Akademii Nauk Stosowanych w Warszawie.

Wzorce rodzinne – skąd je czerpać?

Nie każdy dorosły miał w dzieciństwie pozytywne wzorce. W takich przypadkach warto szukać inspiracji w rodzinnych zasobach. Może to być dziadek, pradziadek, a nawet ktoś, kto już nie żyje. Historia przodków często stanowi cenną lekcję wartości i postaw, które mogą inspirować kolejne pokolenia.

Często to właśnie opowieści o odważnych, oddanych członkach rodziny budują charakter dzieci. Dzięki temu uczą się one siły, odpowiedzialności i lojalności. Jeśli takich historii brakuje, można stworzyć nowe wzorce poprzez świadome kształtowanie rodzinnych opowieści.

Jak reagować, gdy dziecko czuje się zawiedzione?

Zawód emocjonalny to naturalna część życia. Dzieci doświadczają go, gdy ktoś ich zawiedzie – kolega, przyjaciel, a czasem nawet rodzic. W takich chwilach nie można bagatelizować ich uczuć. Kluczowe jest rozmowa i wyjaśnienie sytuacji w sposób dostosowany do wieku dziecka.

Rodzice także popełniają błędy, ale ważne jest, by umieli o nich mówić. Dziecko powinno wiedzieć, że każdy ma swoją perspektywę, której czasem nie widać od razu. To uczy je empatii i pozwala lepiej rozumieć świat.

Nauka perspektywy – klucz do zrozumienia innych

Rozumienie drugiego człowieka to umiejętność, którą warto rozwijać od najmłodszych lat. Dziecko powinno wiedzieć, że każda sytuacja ma więcej niż jeden punkt widzenia. Jeśli nauczy się, że istnieje druga strona każdej historii, będzie mniej skłonne do pochopnych ocen.

Dobrym sposobem jest pokazywanie przykładów z życia codziennego. Można opowiedzieć historię, w której zachowanie kogoś wydaje się niezrozumiałe, ale po poznaniu jego kontekstu nabiera sensu. Takie podejście pomaga dziecku rozwijać wyrozumiałość i unikać szybkich osądów.

Dlaczego dziecko powinno być podmiotem wychowania?

Wielu dorosłych traktuje dziecko jako przedmiot wychowania, a nie jako jego aktywnego uczestnika. Tymczasem to ono samo przeżywa, rozumie i kształtuje swoje doświadczenia. Janusz Korczak już przed II wojną światową podkreślał, że każde dziecko ma swoją godność i powinno być traktowane z szacunkiem.

Dorosły powinien dostosować swój język do poziomu dziecka, ale nie traktować go protekcjonalnie. To wymaga cierpliwości, ale dzięki temu dziecko czuje się zrozumiane i docenione. Takie podejście wzmacnia w nim poczucie własnej wartości i uczy, że jego zdanie ma znaczenie.

Wychowanie to proces, który wymaga świadomego działania. Tworzenie pozytywnych wzorców, otwartość na rozmowę i nauka empatii to kluczowe elementy, które pomagają dziecku stać się silnym, wrażliwym i pewnym siebie dorosłym.

GK