Naukowcy z Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk rozwiązali zagadkę pochodzenia pancerza żółwi. Polacy odkryli szczątki najstarszych na świecie żółwi w 2012 roku w Porębie koło Zawiercia w województwie śląskim.

Badania prowadzone przez nich od tamtego czasu potwierdziły, że to nowy gatunek Poterochersis porebensis żyjący w późnym triasie około 215 milionów lat temu.

W Muzeum Ewolucji w Warszawie zaprezentowano model tego gatunku i rezultaty badań nad jego pancerzem. Profesor Tomasz Sulej i doktor Tomasz Szczygielski odkryli, że to najstarszy żółw o pełnej skorupie.

– Pancerz żółwia to bardzo unikatowa struktura i od lat paleontolodzy i zoolodzy głowili się nad tym, jak on powstał, a na naszym materiale to doskonale widać – mówi profesor Tomasz Sulej z Instytutu Paleobiologii PAN. – Ta górna część pancerza składa się z trzech elementów. To, że są tam górne żebra i kręgi, to było wiadomo, ale w naszych okazach widać, że przednia i tylna część składa się z mozaiki małych tarczek kostnych. To coś zupełnie niezwykłego – dodaje.

Naukowcy wyjaśniają, że u dzisiejszych żółwi tych drobnych kosteczek już nie ma.

Doktor Tomasz Szczygielski z Instytutu Paleobiologii PAN mówi, że żółwie z Poręby były dosyć duże. Największy kompletny pancerz najstarszego żółwia, jaki mają paleobiolodzy z PAN, mierzy 50 centymetrów.

– Natomiast mamy fragmenty, które sugerują, że pancerze mogły dorastać do 70 centymetrów, więc całe zwierzę mierzyło ponad metr – mówi Tomasz Szczygielski.

Najstarszy gatunek żółwia miał prawdopodobnie ostry dziób.

– Wiemy, że dzisiejsze żółwie jaszczurowate, które żyją np. w Stanach Zjednoczonych są niebezpieczne. One mają bardzo mocne szczęki, są w stanie wbrew pozorom bardzo sprawnie poruszać się, całkiem szybko atakować, więc bardzo możliwe, że nasze żółwie z Poręby mogły być jeszcze większe, jeszcze groźniejsze – mówi Tomasz Szczygielski.

Prawdopodobnie były to żółwie lądowe, częściowo wodne, żyjące nad rzeką na terenie dzisiejszej Poręby. Paleobiolog zwraca uwagę na to, że większość żółwi z tego okresu była zwierzętami lądowymi.

Żółwie z Poręby żywiły się roślinami oraz rybami.

– Tutaj mamy pierwszy bezpośredni dowód, że żółwie już wtedy odżywiały się mięsem – mówi Tomasz Szczygielski.

IAR