Instytut Pamięci Narodowej zapowiada kroki wobec sędziów i prokuratorów, którzy orzekali w czasach stanu wojennego. Główne działania w tej sprawie prowadzi organ IPN – Główna Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Prezes Instytutu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki powiedział, że w latach 80. wymiar sprawiedliwości pokazał się z bardzo złej strony. Część sędziów i prokuratorów orzekała w absurdalnych wręcz sprawach, skazując ludzi na więzienie.

Prezes IPN jako przykład podał sprawę nauczyciela technikum rolniczego, który w czasie lekcji odczytywał deklarację ideową Konfederacji Polski Niepodległej. Został za to skazany na 3 lata pozbawienia wolności. Z kolei w Gdańsku 23-latek za napisanie na jednym z miejskich murów hasła „Precz z komuną”, został skazany na cztery lata więzienia.

Inny przykład to wyrok dla bibliotekarki z Pomorza, która przez jeden dzień była zaangażowana w przygotowania do akcji strajkowej.

–Sąd wojenny w Gdyni skazał ją na 10 lat więzienia i 5 lat pozbawienia praw obywatelskich. To najwyższy wyrok z tamtych czasów za tego typu działalność – powiedział prokurator i szef Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Andrzej Pozorski. Prokurator dodał, że w tej sprawie jednym z orzekających sędziów była osoba, która do 2015 roku była sędzią Sądu Najwyższego.

Prokurator Andrzej Pozorski stwierdził, że czas stalinowski był „czarnym okresem” dla Polaków, a takim drugim okresem był też stan wojenny.

– Czas szczególnego bezprawia, a w to bezprawie wpisał się też wymiar sprawiedliwości, który wydał kilkadziesiąt wyroków o charakterze opresyjnym i nie możemy tego zapomnieć. Należy poddać to surowej ocenie prawnej – powiedział szef Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Obecnie prokuratorzy z terenowych oddziałów Komisji analizują 144 wyroki z czasów stanu wojennego. Dotyczą one wyroków, które zapadły wobec blisko pięciuset obywateli. Komisja wniosła do tej pory 25 spraw przeciwko byłym sędziom i prokuratorom. Żadna nie zakończyła się dotąd prawomocnym wyrokiem.

W okresie przed utworzeniem Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego terenowe oddziały Komisji skierowały kilkadziesiąt wniosków o uchylenie immunitetów sędziom i prokuratorom, żeby pociągnąć ich do odpowiedzialności za sprawy, które prowadzili w czasach komuny. Izba Dyscyplinarna SN rozpoznała sześć wniosków, z czego pięć uwzględniono. Przed utworzeniem Izby Dyscyplinarnej żaden z wniosków o uchylenie immunitetu nie uzyskał aprobaty.

Z szacunków IPN wynika, że w czasach stanu wojennego z przyczyn politycznych sądy powszechne skazały prawie 1 700 osób, a sądy wojskowe ponad 5 600 obywateli. Z kolei kolegia ds. wykroczeń orzekały wobec ponad 200 tysięcy Polaków, z czego aresztem ukarano prawie 6 400 osób.

IAR