Premiera filmu „Fatalny rozkaz. Wilno 1939” w niedzielę o 17:00 w Terminalu Kultury Gocław. Produkcja dokumentalna powstała z inicjatywy Fundacji Joachima Lelewela. Stanowi obraz dramatycznej sytuacji obrony miasta przed nacierającą Armią Czerwoną.

– Skupiamy się na zapełnianiu białych plam w historii naszego kraju. Szczególnie w kontekście Kresów Wschodnich. Niewątpliwie takie białe plamy są widoczne zwłaszcza w przypadku roku 1939, ataku ze strony Armii Czerwonej oraz przebiegu walk – mówi prezes Fundacji Joachima Lelewela, Piotr Kościński.

Zdjęcia powstawały w Wilnie na Górze Trzech Krzyży, na Rossie i w Ostrej Bramie. Niektóre z elementów opowieści zaskoczyły również samych twórców dokumentu.

– W dokumencie poruszamy temat legendy o wartownikach strzegących grobu matki Józefa Piłsudskiego oraz serca Marszałka. Fakty, które udało się ustalić, przedstawiliśmy w produkcji. Nie chcę jednak zdradzać zbyt wiele – dodaje Piotr Kościński, prezes Fundacji Joachima Lelewela.

Podczas tworzenia filmu wyzwaniem było zwłaszcza odnalezienie i opracowanie polskich materiałów filmowych i fotograficznych przedstawiających Wilno w okresie walk. Jak podkreśla reżyser dokumentu, Janusz Petelski, wynika to z ówczesnej rzeczywistości.

– Faktem jest, że z okresu 1939 roku mamy wiele zdjęć wykonanych przez stronę niemiecką, nieco materiałów powstałych po stronie rosyjskiej, o tyle polscy żołnierze czy cywile nie dokumentowali rzeczywistości w takim stopniu. Wynika to z powszechnej obawy przed działaniami szpiegów i dywersantów – powiedział twórca.

Po agresji Armii Czerwonej 17 września 1939 roku głównymi punktami oporu polskich sił było Wilno, które broniło się jeden dzień oraz Grodno, które w polskich rękach pozostało trzy dni. Do bitew doszło również pod Kodziowcami, Szackiem i Sarnami. Na tereny II RP ze wschodu wkroczyły wojska wroga liczące 800 tysięcy żołnierzy i 5 tysięcy czołgów. W tym samym czasie większość sił była związana walką z niemieckim agresorem.

Wstęp na niedzielną premierę filmu „Fatalny rozkaz. Wilno 1939” jest darmowy. Początek o 17:00 w Terminalu Kultury Gocław.

Artur Chmielewski