Jej początków możemy doszukać się już w 1939 roku. Wówczas w nocy z 26 na 27 września podczas spotkania wyższych oficerów Wojska Polskiego z generałem Michałem Karaszewiczem-Tokarzewskim i prezydentem Warszawy Stefanem Starzyńskim podjęto decyzję o sformowaniu konspiracyjnej Służby Zwycięstwu Polski.

W 1940 roku organizacja najpierw została przekształcona w Związek Walki Zbrojnej, a następnie w 1942 w Armię Krajową.

– 300 – 350 tysięcy ludzi. Pamiętajmy, że łącznie z organizacjami scalonymi, czyli między innymi Podziemiem Narodowym, częścią Batalionów Chłopskich i wieloma innymi, tworzy największą armię. U nas nie ma w czasie II Wojny Światowej ruchu oporu, bo nie było władz kolaborujących z Niemcami. Mamy regularną podziemną armię, mamy rząd, ministerstwa i delegatury. Warto o tym pamiętać – o strukturach konspiracyjnych dla Radia Warszawa mówi Michał Gruszczyński z Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów PRL.

Wobec nadchodzącej ofensywy Armii Czerwonej i obaw o represje, 19 stycznia 1945 roku generał Leopold Okulicki wydał rozkaz rozwiązania Armii Krajowej. Nie był to jednak koniec walk o niepodległość Polski. Dzięki wyszkoleniu i doświadczeniu w akcjach bojowych nasi żołnierze utworzyli struktury współcześnie określane mianem II konspiracji.

Artur Chmielewski