Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie stało się miejscem wyjątkowych obchodów. 1 marca to rocznica zamordowania członków IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Pani Adrianna Garlick, dyrektorka muzeum, podkreśliła znaczenie tego wydarzenia: „To niezwykle ważny dzień dla naszej instytucji. Przygotowaliśmy szereg wydarzeń, od inscenizacji i przedstawień po wystawy, które mają na celu upamiętnienie bohaterów”. W programie znalazły się liczne atrakcje, a zwiedzający mogli przenieść się w trudne czasy powojennej Polski.

Historia opowiedziana przez sztukę

Szczególne miejsce w tegorocznych obchodach zajęła sztuka. Pierwszym akordem nowego cyklu była wystawa obrazów Ignacego Czwartosa, artysty mocno związanego z tematyką podziemia niepodległościowego. Pani dyrektor wyjaśniła: „Chcemy opowiadać historię nie tylko standardowymi wystawami muzealnymi, ale również poprzez sztukę współczesną”. Dzięki tej inicjatywie zwiedzający mieli okazję spojrzeć na historię Żołnierzy Wyklętych przez pryzmat artystycznej ekspresji.

Fot. Muzeum żołnierzy wyklętych i więźniów PRL

Emocjonujące inscenizacje i spektakle

Jednym z najbardziej poruszających punktów programu była inscenizacja przedstawiająca losy więźniów politycznych. Karolina Gibowska, aktorka wcielająca się w postać kobiety, która straciła dziecko w więzieniu, opowiedziała o swoich doświadczeniach: „To miejsce samo w sobie buduje atmosferę. Wchodząc do celi, czujesz historię. Ludzie na mojej scenie często płaczą, bo odgrywam moment utraty dziecka w trakcie czytania autentycznych listów”. Nie była to jedyna opowieść o losach osadzonych w murach dawnego więzienia. Spektakl „Przez ścianę” przedstawiał historię miłości rozwijającej się w dramatycznych okolicznościach. Aktorzy Magdalena Krylik i Xawery Szlenkier podkreślali uniwersalność uczucia: „Miłość jest silniejsza niż całe zło, które człowiek jest w stanie wyrządzić innemu człowiekowi. To ona dawała nadzieję na przetrwanie”. Ich postacie, choć rozdzielone więziennym murem, odnajdywały siłę w uczuciu, które pozwalało im przetrwać.

Pod Ścianą Śmierci – symbol pamięci

Najbardziej poruszającym momentem obchodów było spotkanie pod Ścianą Śmierci, gdzie zginęło wielu polskich bohaterów. Rzecznik muzeum, Hubert Bojarski, wyjaśnił: „Znajdujemy się w miejscu, gdzie zamordowano m.in. cały IV Zarząd Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Wyroki wykonywano metodą katyńską – strzałem w tył głowy”. To miejsce wywołuje wiele pytań wśród odwiedzających, szczególnie o liczbę ofiar i sposób egzekucji. Jak podkreślił rzecznik, historia ta nie może zostać zapomniana.

Fot. Muzeum żołnierzy wyklętych i więźniów PRL

Wieczorne upamiętnienie bohaterów

Dzień zakończyły uroczystości przy Ścianie Śmierci. Grzegorz Krynicki z Grupy Historycznej Radosław opisał symboliczne gesty: „Nazwiska zamordowanych żołnierzy są wyczytywane w ciszy i zadumie. To moment, w którym oddajemy im hołd”. Każde nazwisko było czytane osobno, a uczestnicy składali znicze i kwiaty. To chwila refleksji nad wartościami, za które ci ludzie oddali życie – wolnością, honorem i godnością.

Historia, której nie można zapomnieć

Obchody w Muzeum Żołnierzy Wyklętych pokazały, jak ważne jest przypominanie o losach bohaterów powojennej Polski. Sztuka, inscenizacje i bezpośredni kontakt z miejscami kaźni sprawiły, że historia stała się namacalna. Pamięć o Żołnierzach Wyklętych to nie tylko obowiązek, ale i przesłanie dla przyszłych pokoleń. Jak podkreślił Hubert Bojarski: „To byli żołnierze, którzy walczyli o Polskę, wychowani na micie II RP. Ich etos próbowano zniszczyć, ale dzisiaj my go przywracamy”. Dzisiejsze wydarzenia pokazały, że pamięć o nich jest żywa i wciąż inspiruje kolejne pokolenia do refleksji nad historią i wartościami, które kształtują naszą tożsamość.

 GK