Rośnie liczba stwierdzeń nieważności małżeństw kościelnych. W 2020 roku były to 2813 związki – wynika z raportu przygotowanego przez Instytut Pokolenia. Przyczyną 99% takich orzeczeń jest „niezaistnienie zgody małżeńskiej”. To pojęcie ma wiele znaczeń.

– Wada zgody małżeńskiej czy niezainstnienie zgody małżeńskiej to przesłanka bardzo szeroka, która obejmuje zarówno psychiczną niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich, wykluczenie istotnego elementu małżeństwa, wykluczenie istotnego przymiotu małżeństwa, brak rozeznania co do istotnych praw i obowiązków, zawarcie małżeństwa pod wpływem przymusu, podstępu. Można je podsumować tak: osoby zawierające małżeństwa nie były do tego małżeństwa odpowiednio przygotowane albo były na małżeństwo niegotowe – mówi Michał Kot z Instytutu Pokolenia.

Pomimo dużej liczby stwierdzeń nieważności i popularyzacji tego terminu w mediach, sprawę podejmuje wciąż niewielka część rozpadających się małżeństw.

– Do sądów kościelnych trafia mniej niż 5% osób, które uzyskały cywilne rozwiązanie małżeństwa. Część z tych osób, które uzyskują wyroki rozwodowe, nie są katolikami, duża część nie wchodzi w nowe związki w związku z tym nie są zainteresowani prowadzeniem spraw na forum kościelnym – wyjaśnia ks. dr hab. Leszek Adamowicz, kanonista, profesor KUL.

Rozpad rodziny to jedna z największych tragedii w życiu człowieka. Psychiczne przeżycia porównywalne są ze śmiercią współmałżonka.

Kościół stara się zapobiegać takim sytuacjom i dbać o trwałość zawieranych związków.

– Rozwijają się poradnie małżeńskie, coraz więcej specjalistów w tych poradniach przyparafialnych, diecezialnych pracują. Kościół oferuje system przygotowania do życia małżeńskiego. Są bardzo różne inicjatywy w parafiach – wyjazdy wspólne rodzin, a także różne ruchy kościelne, które wspierają umiejętność budowania – wymienia Joanna Krupska, psycholożka, przewodnicząca Rady Krajowej Związku Dużych Rodzin „Trzy Plus”.

Warto przypomnieć, że niepoprawnym jest określenie „rozwód kościelny”. Stwierdzenie nieważności oznacza, że małżeństwo od samego początku nie było zawarte właściwie.

Wojciech Dudkowski