Woda to kluczowy zasób warunkujący życie, rozwój gospodarczy i stabilność środowiska naturalnego. Zmiany klimatu sprawiają, że dostępność wody staje się coraz większym wyzwaniem – ilościowym i jakościowym. Choć Polska wydaje się zasobna w wodę, coraz częściej zmaga się z suszą. W ostatnich latach zjawiska suszy są coraz intensywniejsze i bardziej dotkliwe.
Hydrologiczna sytuacja po maju 2025
Maj 2025 był miesiącem zróżnicowanych opadów w Polsce. Według IMGW suma opadów mieściła się w normie z lat 1991–2020. Niższe opady prognozowano na północnym zachodzie i zachodzie kraju. W połowie maja wystąpiły kilkudniowe opady i burze, głównie przy niższych temperaturach. Był to efekt napływu chłodnej i wilgotnej masy powietrza z północy Europy.
Czy deszcz oznacza koniec suszy?
Opady nie wystarczą, by przeciwdziałać długotrwałej suszy, szczególnie suszy glebowej i hydrologicznej. W wielu regionach ilość deszczu nadal była zbyt mała. Kilka dni po opadach jedna trzecia rzek miała stany wód poniżej normy. IMGW wskazał te odcinki rzek jako zagrożone – oznaczone na czarno. W tym samym czasie pojawiły się ostrzeżenia przed burzami i gwałtownymi wzrostami stanów wód. Część obszarów miała też aktywne ostrzeżenia o suszy hydrologicznej.
Stany wody w rzekach 26 maja 2025 r.; źródło: IMGW
Gwałtowne opady to nie rozwiązanie
Jednorazowe, intensywne opady nie eliminują zagrożenia suszy. Woda szybko odpływa, nie zasilając efektywnie gleby ani wód gruntowych. Długotrwałe i równomierne opady są potrzebne, by odbudować zasoby wodne. Problem potęguje brak śnieżnych zim, które dawniej zasilały rzeki i gleby wiosną. Zimy bez mrozów i śniegu prowadzą do wiosennego obniżenia stanów rzek.
IMGW ostrzegał już zimą
Już w lutym 2025 IMGW alarmował o trwającej suszy hydrologicznej. Była to najgorsza sytuacja w ostatnich 10 latach dla tej pory roku. Wiele stacji pomiarowych odnotowało przepływy poniżej wartości minimalnych.
Gdzie susza jest największym zagrożeniem?
Choć maj poprawił sytuację lokalnie, prognozy na lato są niepokojące. Spodziewane są wysokie temperatury i niskie opady. Zagrożone regiony to Pomorze Zachodnie, Ziemia Lubuska, Kujawy i Wielkopolska. Problem dotyczy także Pojezierza Mazurskiego – spada tam poziom jezior i rzek. To tereny z dużą ilością upraw, które wymagają odpowiedniego nawodnienia.
Ostrzeżenia hydrologiczne z dnia 26 maja 2025 r.; źródło: IMGW
Jak przeciwdziałać suszy?
Susza w Polsce to część szerszego zjawiska. Potrzebne są działania systemowe: monitoring, retencja, edukacja i optymalizacja zużycia wody. Szczególnie rolnictwo wymaga wsparcia i nowoczesnych rozwiązań. Ważne są: mała retencja, dostosowanie upraw do warunków, ulepszanie struktury gleby. Potrzebne są też inwestycje w systemy nawadniające i błękitno-zieloną infrastrukturę. Warto wspierać rozwiązania naturalne: infiltrację, odtwarzanie terenów podmokłych, rewitalizację zlewni.
Działania długofalowe są kluczowe
Tylko zintegrowane podejście może złagodzić skutki suszy. Chodzi o bezpieczeństwo wodne, żywnościowe i środowiskowe kraju. Monitorowanie, planowanie i edukacja to inwestycje w przyszłość. Każdy opad ma znaczenie, ale to system zarządzania wodą decyduje o naszej odporności na kryzysy.
GK za wodnesprawypl