„Materiały do życia i działalności abp. Antoniego Baraniaka w archiwach kościelnych i państwowych” to tytuł konferencji naukowej, która odbędzie się w piątek 27 września w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie. Wydarzenie stanowi element ustanowionego przez Sejm roku Arcybiskupa Antoniego Baraniaka, który stał się symboliczną postacią duchownego prześladowanego przez komunistyczny aparat terroru. Celem jego oprawców, było wydobycie zeznań obciążających przede wszystkim kardynała Stefana Wyszyńskiego.

– To okazja do poznania prawdziwego cichego bohatera. Człowieka niezwykłego, niezłomnego żołnierza Kościoła i syna Rzeczypospolitej. Z pewnością jego dokonania i dzieło życia warto poznać. Nie odnosząc się do jego historii trudno jest poznać dzieje Kościoła w Polsce po 1944 roku. Sekretarz dwóch Prymasów, najpierw kardynała Augusta Hlonda, a następnie Stefana Wyszyńskiego. Nie był tylko sekretarzem, ale także bliskim współpracownikiem. W realny sposób wpływał na decyzje dotyczące polskiej wspólnoty wiernych po zakończeniu II wojny światowej – mówi Marzena Kruk, dyrektor Archiwum IPN.

Podczas konferencji wystąpią uznani eksperci z największych polskich archiwów kościelnych i państwowych. Zaprezentowana zostanie również ekspozycja oryginalnych dokumentów związanych z arcybiskupem Baraniakiem, które pochodzą ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej oraz Archiwum Salezjanów w Pile.

– Mamy nadzieję, że konferencja stanie się dla badaczy inspiracją do tworzenia publikacji na temat niezłomnego kapłana, którego poświęcenie wciąż nie jest szeroko znane w społeczeństwie. Zachęcamy badaczy do zgłębiania treści archiwów zarówno naszych jak i rozsianych w całej Polsce. Arcybiskup, który poświęcił się w imię wyższych wartości, doświadczył okrucieństwa będącego udziałem wielu niezłomnych patriotów. Postawa jego i jemu podobnych to fundament naszej współczesnej wolności – mówi Marzena Kruk, dyrektor Archiwum IPN.

Losy arcybiskupa Antoniego Baraniaka stanowią przykład bezpardonowej walki z Kościołem jaką prowadziły władze PRL. Został aresztowany nocą z 25 na 26 września 1953 roku razem z prymasem Wyszyńskim. Trzy lata spędził w Areszcie Śledczym na Mokotowie, gdzie obecnie mieści się siedziba Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL. Brutalne śledztwo prowadzili funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa. Duchowny był przesłuchiwany łącznie 145 razy, niekiedy po kilkanaście godzin w ciągu doby. Mimo okrutnych tortur nie obciążył prymasa. Opuścił więzienie 30 października 1956, ponownie obejmując obowiązki sekretarza.

Artur Chmielewski