Ojczyzna była dla nich największą świętością. Sylwetki kobiet z czasów Powstania Warszawskiego, które uzyskały najwyższe polskie odznaczenie wojenne – Virtutti Militari – są głównym tematem wystawy „Bohaterki wśród bohaterów”. Przygotowaną przez warszawski oddział Instytutu Pamięci Narodowej na skwerze Hoovera przy Krakowskim Przedmieściu ekspozycję otworzył uroczyście jego dyrektor dr Tomasz Łabuszewski.

– Jesteśmy świadkami mocno propagowanej w różnych mediach idei samorealizacji kobiet w na różnych płaszczyznach. Decydując się, jaki temat powinniśmy wybrać dla warszawskiego odbiorcy z okazji 80. rocznicy Powstania, stwierdziliśmy, że pokażemy kobiety, Polki, które samorealizowały się poprzez służbę państwu – zaznaczył dr Tomasz Łabuszewski.

Na wystawie prezentowane są sylwetki kobiet, które Powstanie Warszawskie zastało w różnych momentach życia. Wszystkie łączył wspólny cel.

– Są tu i te panie, które walczyły o wolną Polskę, kiedy Polska po półtorawiekowej niewoli powracała na mapę Europy i świata, ale są przede wszystkim te, które wychowane zostały w Polsce niepodległej. I niepodległość traktowały jako najcenniejszy dar, jaki Opatrzność daje ludziom, narodom i państwom – podkreśla doradca prezesa IPN Jan Józef Kasprzyk.

O wspomnieniach, które przywoływała na łożu śmierci Maria Przytuła, pielęgniarka i kurierka Powstania Warszawskiego, opowiedziała zebranym jej córka Aleksandra Witz.

– Jej oczy się zaświeciły, jej twarz odmłodniała. Przytaczała słowa kazania, które usłyszała w powstańczej Warszawie: Teraz już wszystko w porządku. Przez wszystkie przejścia, których doświadczyliście, jesteście gotowi do tego, co was czeka. Musicie być przygotowani – przypomniała.

Mama była zawsze dla mnie wzorem – mówił Andrzej Rejman, syn Julii Doktorowicz-Hrebnickiej, łączniczki.

– Została przysypana 2 września 1944 roku. Podczas bombardowania straciła stopę, ale była wielką optymistką i pisała do swoich rodziców z Milanówka, gdzie leżała w szpitalu przejściowym: „nie martwcie się, jeszcze będę jeździła na rowerze” – wspominał.

Wystawa „Bohaterki wśród bohaterów” dostępna jest dla zwiedzających do 16 sierpnia. Towarzyszy głównym obchodom 80. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego.

Wojciech Dudkowski