– Wielu Polaków zginęło tylko dlatego, że zachowali się przyzwoicie – powiedział rzecznik prasowy Instytutu Pamięci Narodowej, doktor Rafał Leśkiewicz. Jutro o godzinie 13:00 odbędzie się uroczyste odsłonięcie tablicy poświęconej działalności sióstr nazaretanek. Będzie umieszczona na ścianie współczesnej siedziby sióstr przy ulicy Czerniakowskiej 137.
Odsłonięcie przypada niedługo przed Narodowym Dniem Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, który przypada 24 marca.
W ramach swojej działalności społecznej, w budynku klasztornym zorganizowano szkołę powszechną oraz liceum, które umożliwiało kontynuację kształcenia młodzieży. Siostry nie były także obojętne wobec krzywdy polskich Żydów, którzy byli prześladowani i mordowani przez okupantów.
– Na przełomie 1941 i 1942 roku na terenie szkoły i internatu znalazły schronienie dziewczęta pochodzenia żydowskiego. Udało się ustalić nazwiska tylko kilku dziewcząt uratowanych przez siostry nazaretanki. Są to: Ewa Herman, Alicja Kirkien, Irma Windisch, Paula Windisch i Zuzanna Windisch. W klasztorze ukrywano również grupę żydowskich dzieci – mówi doktor Rafał Leśkiewicz.
Według informacji, które zachowały się we wspomnieniach siostry Ezechieli przez okres wojenny udało się ukryć dziewięć dziewcząt. Zdaniem byłej uczennicy Magdaleny Czerkiewicz-Tempskiej liczba była wyższa i wynosiła kilkanaście osób, które przetrwały okupację oraz ukończyły szkołę.
Jak przypomniał doktor Rafał Leśkiewicz w pomoc Żydom na terenie okupowanej Polski, angażowało się wiele osób.
– Świadectwem tej postawy dużej liczby naszych rodaków są materiały zebrane przez Instytut Pamięci Narodowej oraz krótkie filmy dokumentalne zatytułowane „Nie tylko Ulmowie – o Polakach ratujących Żydów”. My tam przedstawiamy kilkanaście wybranych historii pokazujących bohaterską postawę zwykłych ludzi. Wielu Polaków zginęło podczas okupacji niemieckiej tylko dlatego, że zachowali się przyzwoicie i próbowali pomóc prześladowanym – powiedział rzecznik IPN.
Siostra przełożona nazaretanek Eutalia Jadwiga Wismont za swoją działalność została odznaczona przez Instytut Yad Vashem medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
W gronie postaci ratujących Żydów na terenie stolicy, znalazła się również Irena Sendlerowa, która ocaliła 2,5 tysiąca dzieci z warszawskiego getta. Chcąc uchronić najmłodszych przed śmiercią korzystała z wsparcia sierocińców, klasztorów oraz prywatnych rodzin. Jej historia zyskała rozgłos w latach 90 -tych, kiedy powstała sztuka teatralna „Życie w słoiku”. Szkolne przedstawienie oparte na faktach z życiorysu bohaterskiej kobiety wystawiono ponad dwieście razy w Stanach Zjednoczonych i Polsce.
Artur Chmielewski
