56 lat temu, 24 sierpnia 1966 roku, zmarł generał Tadeusz „Bór” Komorowski, komendant główny Armii Krajowej, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych i premier rządu RP na uchodźstwie. To on w 1944 roku wydał rozkaz rozpoczęcia Powstania Warszawskiego. Kawaler Orderu Orła Białego i Orderu Wojennego Virtuti Militari.
W czasie pierwszej wojny światowej służył na frontach rosyjskim i włoskim. Był uczestnikiem wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku. Brał udział w kampanii wrześniowej w 1939. Po zakończeniu walk przedostał się do Krakowa, gdzie podjął działalność konspiracyjną. W lecie 1941 roku został zastępcą dowódcy ZWZ generała Stefana Roweckiego „Grota”. W lipcu 1943, po aresztowaniu „Grota”, przejął dowodzenie Armią Krajową.
1 sierpnia 1944 roku z rozkazu generała Tadeusza „Bora” Komorowskiego wybuchło Powstanie Warszawskie. W dziesiątą rocznicę zrywu Radio Wolna Europa nadało cykl rozmów Jana Nowaka-Jeziorańskiego z generałem Tadeuszem „Borem” Komorowskim. Wspominając pierwsze dni powstania generał powiedział, że Niemcy wielokrotnie proponowali walczącym zawieszenie broni.
Generał Komorowski podkreślił, że jeszcze we wrześniu 1944 roku Sowieci zachęcali powstańców do zbrojnego oporu, obiecując rychłe wsparcie.
W 1954 roku generał „Bór” Komorowski wspominał w wywiadzie dla Radia Wolna Europa, że wielokrotne próby porozumienia z Rosjanami nie powiodły się. Ostatnią depeszę do marszałka Konstantego Rokossowskiego wysłał 28 września.
– Pomoc ze strony Rosjan nigdy nie nadeszła. Zależało im, żeby doszło do wyniszczenia najlepszego polskiego elementu rękami Niemców – mówił generał „Bór” Komorowski.
Powstanie upadło po 63 dniach krwawych walk. Generał „Bór” Komorowski trafił do niemieckiej niewoli.
Tadeusz „Bór” Komorowski ani inni członkowie sztabu AK nie zostali przez Niemców rozstrzelani, co było praktyką hitlerowców. O tym, dlaczego Hitler zmienił zdanie w ich sprawie, generał dowiedział się po wojnie z pamiętników jednego z SS-manów.
W październiku 1944 generał „Bór” Komorowski trafił do niemieckich oflagów. Początkowo przebywał w Langwasser pod Norymbergą, a od lutego 1945 roku – w Colditz w Saksonii.
Tadeusz „Bór” Komorowski w niemieckich oflagach był przetrzymywany do maja 1945 roku. Po wojnie mieszkał w Londynie, gdzie dołączyła do niego żona z dwojgiem dzieci. Na emigracji Komorowscy żyli jeszcze ponad 20 lat, w skromnych warunkach. By się utrzymać, Irena Komorowska założyła firmę szyjąca firanki, a jej mąż pracował jako tapicer. W latach 1947-49 był premierem rządu RP na obczyźnie. W kolejnych latach działał w Radzie Trzech – organie opozycyjnym w stosunku do rządu na uchodźstwie.
Zmarł 24 sierpnia 1966 roku. Pochowano go na londyńskim cmentarzu Gunnersbury. W 1994 roku jego prochy zostały sprowadzone do Polski i złożone na Powązkach Wojskowych w Warszawie.
W 1995 roku uhonorowano go najwyższym polskim odznaczeniem – Orderem Orła Białego. W sierpniu 2016 roku Senat uczcił 50. rocznicę śmierci generała „Bora” Komorowskiego specjalną uchwałą, w której oddano hołd dowódcy AK.
IAR
