94 lata temu „Mazurek Dąbrowskiego” stał się oficjalnym hymnem narodowym Polski. 26 lutego 1927 roku ówczesny minister spraw wewnętrznych wydał okólnik w tej sprawie. Rok wcześniej pieśń została wprowadzona do szkół. „Mazurek Dąbrowskiego” został uznany za „obowiązkowy do śpiewania (…) w charakterze hymnu narodowego”.

Słowa hymnu – nazywanego „Pieśnią Legionów Polskich we Włoszech” – zostały napisane przez Józefa Wybickiego w lipcu 1797 roku, a zatem w czasie, gdy Polska była pod zaborami. Nawiązują do ważnych wydarzeń z dziejów polskiego oręża oraz ówczesnych zwierzchników wojskowych, w których pokładano nadzieję na odzyskanie niepodległości.

Autor melodii, opartej na motywach ludowego mazura, pozostaje nieznany. Melodia ta jest osobliwa jak na hymn – mówił Marcin Gmys – muzykolog, dyrektor Polskiego Radia Chopin:

– Hymn powinien mieć raczej charakter powolny, dostojny, taki podniosły. Natomiast tu mamy do czynienia z bardzo dziarskim mazurem, z rytmem punktowanym, więc teoretycznie to się właściwie nie nadaje na hymn. Ale dlaczego w 1927 roku Sejm polski podjął decyzję o wyborze tej melodii, a nie roty Feliksa Nowowiejskiego, który jest klasycznym, można powiedzieć, hymnem? Zadecydowała tutaj przede wszystkim tradycja historyczna – powiedział dyrektor.

Wiadomo, że nasz hymn narodowy powstał w mieście Reggio nell’Emilia niedaleko Bolonii, gdzie Józef Wybicki pojechał jako współorganizator Legionów Polskich.

– W miasteczku bardzo ważnym, bo w tym samym roku powstała flaga włoska właśnie w tym mieście, która do dziś jest oficjalną flagą Republiki Włoskiej. A potem ta pieśń zyskała ogromną popularność i właściwie towarzyszyła Polakom we wszystkich ważnych wydarzeniach. Na przykład generał Dąbrowski wjeżdżał z Mazurkiem Dąbrowskiego na ustach do Poznania w 1806 roku. Była to pieśń niezwykle ważna podczas Powstania Listopadowego, podczas Wiosny Ludów w  1848 roku, podczas Powstania Styczniowego i tak można by wymieniać aż do naszych czasów – mówił Marcin Gmys.

Władze odrodzonej Polski w 1919 roku przyjęły ustawę o fladze i godle, wciąż jednak nie wybrano hymnu. Do tego miana pretendowały też inne utwory, jak „Boże, coś Polskę”, „Rota” czy „Pierwsza Brygada”. Zwyciężyła jednak optymistyczna wymowa Mazurka Dąbrowskiego, który od 94 lat w niezmienionej formie jest polskim hymnem narodowym. Wersja urzędowa nieco różni się od literackiego pierwowzoru. Zrezygnowano z dwóch zwrotek i dokonano drobnych retuszy.

IAR