90 lat temu, 12 maja 1935 roku, zmarł Józef Piłsudski, marszałek Polski, Naczelnik Państwa i Wódz Naczelny Wojska Polskiego. Mąż stanu, polityk, twórca Legionów, architekt niepodległości i zwycięski wódz wojny polsko-bolszewickiej. Odegrał kluczową rolę w odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. i wszedł do panteonu bohaterów narodowych.

Z jego osobą jest związanych wiele przełomowych wydarzeń w historii. W okresie I wojny światowej był dowódcą Legionów Polskich, a jego powrót do ojczyzny 10 listopada 1918 roku stał się sygnałem do ogłoszenia niepodległości Polski.

Jakie są największe  zasługi Marszałka?

W wolnym kraju Sejm powierzył Piłsudskiemu stanowisko Naczelnika Państwa. Został on też pierwszym marszałkiem Rzeczypospolitej. Jako Naczelny Wódz Wojska Polskiego   w 1919 roku zorganizował zbrojny opór przeciwko najazdowi bolszewickiemu. Podczas wojny polsko-rosyjskiej odniósł wiele zwycięstw, między innymi najbardziej spektakularne w sierpniu 1920 roku w Bitwie Warszawskiej. Bitwa ta zdecydowała o losach tej wojny i o niepodległości kraju. Do historii przeszła jako „Cud nad Wisłą”. Józef Piłsudski jest uważany za ojca polskiej niepodległości i jednego z największych Polaków XX wieku.

Co jest oceniane różnie?

W dniu przewrotu majowego na Moście Poniatowskiego/wikipedia

W 1926 roku  po kolejnym kryzysie gabinetowym, a także wobec eskalacji podziałów i nienawiści wśród Polaków , Piłsudski przejął władzę w wyniku zbrojnego zamachu. 12 maja 1926 roku zdecydował się wykorzystać wojsko by wywrzeć nacisk na prezydenta i Sejm . Dokonał przewrotu majowego i wprowadził system polityczny zwany „sanacją”. Od tej pory sprawował władzę autorytarną. Do dziś przewrót majowy jest różnie oceniany przez historyków.

W polityce zagranicznej Józef Piłsudski dążył do utrzymania dobrych stosunków z ZSRR i Niemcami, między innymi poprzez dwustronne umowy, które miały wzmocnić pozycję Polski wobec naszych sojuszników i sąsiadów.

Co nastąpiło po jego odejściu?

Zmarł na chorobę nowotworową 12 maja 1935 roku. Śmierć Marszałka była wstrząsem dla społeczeństwa, tym bardziej, że informacje o jego chorobie utrzymywano w tajemnicy. W kraju ogłoszono sześciotygodniową żałobę narodową. Śmierć Piłsudskiego wywołała też poważne konsekwencje polityczne — pozostawił po sobie próżnię władzy, a władzę przejęli jego współpracownicy, co zapoczątkowało jeszcze bardziej autorytarne tzw. „rządy pułkowników”.

Marszałek Józef Piłsudski spoczywa na Wawelu w krypcie pod Wieżą Srebrnych Dzwonów, a jego serce, zgodnie z ostatnią wolą, w grobie jego matki na wileńskiej Rossie.