77 lat temu, 8 maja 1945 roku, został podpisany akt bezwarunkowej kapitulacji III Rzeszy kończący II wojnę światową w Europie. Tego dnia świat obchodzi Dzień Zwycięstwa. Do kapitulacji Japonii, 2 września 1945 roku, działania wojenne toczyły się jeszcze na Dalekim Wschodzie.

Kilka dni przed podpisaniem aktu kapitulacji, 2 maja, wojska radzieckie wraz z oddziałami 1. i 2. Armii Wojska Polskiego zdobyły stolicę III Rzeszy. Polacy zawiesili wtedy biało-czerwoną flagę na berlińskiej Kolumnie Zwycięstwa.

Polacy dzień zwycięstwa witali nie tylko w kraju, ale na wszystkich frontach II wojny światowej, w obozach jenieckich lub wracając do domu po latach katorżniczej pracy w III Rzeszy. Jednak nie dla wszystkich ten dzień był jedynie radosny. Wielu odczuwało także niepokój o przyszłość Polski pod rządami komunistów.

Zbigniew Łenka, w Powstaniu Warszawskim łącznik pułku „Baszta”, więzień niemieckiego obozu w Mauthausen, w maju 1945 roku był robotnikiem przymusowym w Hofkirchen w Austrii. Wiadomość o zakończeniu wojny usłyszał przez radio, gdy był w kantynie. Po latach podkreślał, że niemiecka propaganda do ostatniego dnia utrzymywała, iż III Rzesza zwycięży.

Pułkownik Edward Bielejewski, który brał udział w zdobyciu Berlina, wspominał w 2000 roku, że mimo radości z końca wojny jako żołnierzowi szkoda mu było rozstawać się z bronią.

Dzień Zwycięstwa jest w Polsce świętowany 8 maja, czyli tak jak w całej zachodniej Europie, od 1990 roku. Wcześniej, przez kilkadziesiąt lat, dzień ten był obchodzony w Polsce oraz innych krajach bloku komunistycznego 9 maja. Wynika to z faktu, że kapitulacja została podpisana w Berlinie po godzinie 22.00 czasu środkowoeuropejskiego. Zgodnie z czasem obowiązującym w Moskwie było już wtedy po północy, czyli 9 maja, i tę datę Stalin uznał za Dzień Zwycięstwa. Rosjanie do dziś obchodzą rocznicę zakończenia II wojny światowej właśnie 9 maja.

IAR