77 lat temu wybuchło Powstanie Warszawskie. W godzinę „W” ponad 40 tysięcy głównie młodych warszawiaków uderzyło na Niemców okupujących stolicę.
Powstanie było próbą oswobodzenia stolicy spod niemieckiej okupacji przed wkroczeniem Armii Czerwonej nacierającej ze wschodu. Dowództwo Armii Krajowej jak i sami warszawiacy mogli sądzić, że Niemcy są już pokonani. Od 1943 roku przez stolicę wycofywały się oddziały niemieckie, które zostały rozbite przez Sowietów. Ponadto latem 1944 roku słychać było odgłosy frontu i zdawało się, że Sowieci lada dzień przekroczą Wisłę i wkroczą do Warszawy – mówi Jerzy Mindziukiewicz pseudonim „Jur”.
– Kiedy zobaczyliśmy pokrwawionych Niemców, już nie w takich eleganckich mundurach, oraz jak usłyszeliśmy wyraźnie odgłosy armat ze wschodu, to chcieliśmy jak najszybciej chwycić za broń – powiedział powstaniec.
Moment wybuchu Powstania jest wspominany jako chwila niepewności, ale i olbrzymiej radości.
– Byliśmy gotowi na wszystko. Cudownie było. Mieliśmy namiastkę wolności nie zdając sobie sprawę z tego, co nas czeka. Nie żałujemy niczego i mogę to powiedzieć w imieniu wszystkich, nie żałujemy – powiedziała Irena Paśnik pseudonim „Irka”.
W ciągu pierwszych dni Powstania w mieście zapanowała euforia, a ulice i budynki pełne były biało-czerwonych flag. Tadeusz Jarosz pseudonim „Topacz” szczególnie zapamiętał flagę, która znalazła się na najwyższym budynku Warszawy.
– Kiedy na szczycie Prudentialu zobaczyłem łopocący biało-czerwony sztandar, czegoś takiego nigdy potem nie przeżyłem. Łopotała biało-czerwona flaga, na urągowisko Niemcom – wspominał Tadeusz Jarosz.
Powstanie nie mogłoby wybuchnąć, gdyby nie przychylność ludności cywilnej, która aktywnie brała udział w budowie barykad, a także poniosła największe straty. Mówiła o tym Wanda Traczyk-Stawska.
– Ludność cywilna była najważniejszym elementem Powstania, bez niej ono musiałoby się pierwszego dnia skończyć. Cywile dali nam opatrunki, dali nam jedzenie i pokazali, którędy pójść, żeby zaskoczyć nieprzyjaciela – dodała Wanda Traczyk-Stawska.
Powstanie Warszawskie trwało 63 dni. Sowieci wstrzymali ofensywę i zatrzymali się na linii Wisły. Wskutek walk zginęło około 10 tysięcy żołnierzy i ponad 150 tysięcy cywilów. W czasie walk oraz bezpośrednio po nich Niemcy zburzyli ponad 80 procent zabudowań lewobrzeżnej Warszawy.
IAR
