22 lipca 1983 roku zniesiono w Polsce stan wojenny, wprowadzony 13 grudnia 1981 przez Wojskową Radę Ocalenia Narodowego z Wojciechem Jaruzelskim na czele. Komunistyczne władze uzasadniały go załamaniem gospodarki kraju i zagrożeniem interwencją radziecką.

W rzeczywistości reżim komunistyczny uderzył w NSZZ „Solidarność” i opozycję skupioną wokół związku. Jego celem była likwidacja protestów społecznych oraz wstrzymanie procesów demokratycznych, zainicjowanych w sierpniu 1980 roku. Wprowadzenie stanu wojennego jest uznawane za jedno z najdramatyczniejszych wydarzeń w powojennej historii Polski.

Oficjalnie zniesiony po 586 dniach obowiązywania. Nie oznaczało to jednak zmiany polityki władz wobec opozycji i końca represji. Znaczna część przepisów wprowadzonych po ogłoszeniu stanu wojennego pozostała w mocy. Prawa obywatelskie i pracownicze wciąż były ograniczone.

Dzień przed zniesieniem stanu wojennego, 21 lipca 1983 roku, zebrał się Sejm. Ówczesny przewodniczący Rady Państwa Henryk Jabłoński poinformował, że komunistyczny rząd przyjął wniosek WRON o zniesienie stanu wojennego z uwagi na – jak oficjalnie utrzymywano – dobrą sytuację społeczno-gospodarczą.

Sejm uchwalił także ustawę o amnestii. Według sprawozdania dla najwyższych władz PZPR, na jej podstawie darowano kary bezwzględnego więzienia 365 osobom, a także między innymi zmniejszono o połowę kary 116 skazanym na ponad 3 lata pozbawienia wolności, a wobec 1116 osób umorzono postępowania.

W więzieniach pozostało jednak między innymi 11 przywódców „Solidarności” i członków Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”, których przetrzymywano bez wyroków.

Dokładna liczba osób, które w wyniku stanu wojennego poniosły śmierć, nie jest znana. Przedstawiane listy ofiar liczą od kilkudziesięciu do ponad stu nazwisk. Nie jest też znana liczba osób, które straciły zdrowie na skutek prześladowań, bicia w trakcie śledztwa lub demonstracji ulicznych.

Zgodnie z danymi Instytutu Pamięci Narodowej internowanych zostało około 10 tysięcy osób, w tym niektóre osoby więcej niż raz. Tysiące ludzi było represjonowanych i wyrzuconych z pracy za udział w protestach, popieranie „Solidarności” czy przynależność do związku. Większość przywódców, działaczy związkowych i członków opozycji zostało internowanych, a później znalazło się w więzieniach.

IAR