3 sierpnia 1901 roku urodził się błogosławiony kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski, beatyfikowany w 2021 roku.Kardynał Wyszyński stał na czele Kościoła katolickiego w Polsce w latach 1948-1981.

 

Wybitny mąż stanu, obrońca praw człowieka, a także Kościoła i narodu, jest uważany za jednego z największych Polaków XX wieku. Dzięki prymasowi i jego głębokiej wierze Kościół w Polsce przetrwał trudne lata komunistycznej rzeczywistości. Prymas Tysiąclecia zmarł w 1981 roku, w wieku 79 lat. Pośmiertnie, w 1994 roku, został uhonorowany Orderem Orła Białego.

 

Prymas Wyszyński kierował Kościołem w naszym kraju w warunkach komunistycznego ustroju narzuconego siłą po II wojnie światowej. Rządzący, po sfałszowaniu wyborów w 1947 roku i wyeliminowaniu opozycji politycznej oraz antykomunistycznego podziemia, rozpoczęli walkę z Kościołem, by ten, całkowicie podporządkowany państwu, zniknął z przestrzeni publicznej.

 

Prymas Wyszyński, który doświadczył niemieckiego i sowieckiego totalitaryzmu, przeciwstawiał się komunistycznej ideologii. Bronił praw człowieka, kultury i tożsamości narodu, budził sumienia. W okresie nasilonych represji skierował do władz memoriał, w którym mówił, że Kościół nie może pójść na dalsze ustępstwa w obliczu krzywd, jakich doznają zarówno hierarchowie, jak i społeczeństwo. Znalazły się w nim słynne słowa: „Rzeczy Bożych na ołtarzach Cezara składać nie wolno. Non possumus! (Nie możemy)”. Był to wyraźny sprzeciw prymasa, uważanego za interreksa występującego w imieniu narodu.

 

Wkrótce potem, 25 września 1953 roku, prymas Wyszyński został aresztowany i uwięziony na trzy lata, bez sądu i wyroku.

 

Podczas internowania kardynał Wyszyński opracował program odnowy życia religijnego w Polsce, zawarty w Jasnogórskich Ślubach Narodu, które zostały złożone 26 sierpnia 1956 roku na Jasnej Górze przez milion zgromadzonych tam ludzi. Prymas ślubował w odosobnieniu w Komańczy.

 

Kardynał Stefan Wyszyński wrócił do Warszawy 28 października 1956 roku, zwycięski, a nie przegrany, jak chcieli komuniści.

 

Prymas Stefan Wyszyński był jedynym w Europie Środkowo-Wschodniej hierarchą, który po uwięzieniu przez komunistów na nowo objął odebrane wcześniej funkcje kościelne.

 

Prymas Wyszyński w latach 1957-1965 prowadził Wielką Nowennę, która była programem duszpasterskim, poprzedzającym uroczystości Millenium Chrztu Polski zorganizowane w 1966 roku. Inicjatywą prymasa było też Nawiedzenie, czyli wędrówka Matki Bożej w kopii Obrazu Jasnogórskiego po polskich parafiach.

 

Prymas Stefan Wyszyński był głównym organizatorem obchodów Millenium Chrztu Polski w 1966 roku.

 

Komunistyczne władze nie zgodziły się, aby papież Paweł VI i zagraniczni biskupi przybyli do Polski na uroczystości Milenium Chrztu. Utrudniały też wszelkimi sposobami uczestnictwo wiernych w tych obchodach. Mimo to, 3 maja 1966 roku w Częstochowie, tysiące ludzi pod przewodnictwem prymasa Stefana Wyszyńskiego, jako legata papieskiego, odnowiło Śluby Jasnogórskie.

 

Prymas Stefan Wyszyński wielokrotnie upominał się o godność człowieka i jego prawa, otwarcie sprzeciwiając się komunistycznym rządom. Często publicznie piętnował nadużycia władzy. W marcu 1968 roku potępił sprawców pobicia studentów oraz wskazywał negatywne skutki antysemickiej kampanii prowadzonej przez partię, a szkodzącej dobremu imieniu Polski. Krytykował także interwencję wojsk PRL w Czechosłowacji, a w grudniu 1970 roku dotarł do wiernych na Wybrzeżu, przekazując im wyrazy solidarności i modlitwy za protestujących robotników.

 

Prymas konsekwentnie bronił polskiej racji stanu, uznając potrzeby i dobro państwa za najwyższą normę działania. Służąc Kościołowi, służył ojczyźnie, którą rozumiał jako wspólnotę ludzi zjednoczonych wiarą, kulturą i historią.

 

– W Ojczyźnie naszej, gdy patrzymy na różne zdarzenia i bolesne fakty, chociażby takie, jakie miały miejsce w 1970 roku na Wybrzeżu czy w czerwcu (1976) w Ursusie, w Radomiu, w Płocku, czy gdziekolwiek, rozumiemy, że takich trudności i boleści nie rozwiąże się ani policją, ani biciem, ani kijami czy gazami. Jednym się rozwiąże: otworzyć serce i pokazać je braciom. Pokazać je obywatelom – mówił prymas we wrześniu 1976 roku w Warszawie.

 

Prymas Wyszyński wielokrotnie głosił potrzebę przebaczenia, zarówno w relacjach międzyludzkich, jak i między narodami. Podkreślał, że miłość ewangeliczna zwycięża nienawiść i zło.

 

Wszystkie decyzje, zarówno dotyczące życia osobistego, jak i narodu oraz Kościoła, kardynał Stefan Wyszyński zawierzał Matce Bożej, pielgrzymując na Jasną Górę. W częstochowskim sanktuarium w sumie spędził ponad 600 dni. Tam modlił się, organizował konferencje i spotkania episkopatu, zwoływał biskupów na rozmowy, wygłosił też setki przemówień. W modlitwie prosił Czarną Madonnę, by mógł dobrze służyć drugiemu człowiekowi.

 

Urodzony 3 sierpnia 1901 roku w rodzinie kultywującej patriotyczne i religijne wartości, Stefan Wyszyński, później jako biskup, a potem prymas, ciepło mówił o swojej rodzinie, podkreślając jej wiarę.

 

Kardynał Stefan Wyszyński brał udział w czterech konklawe, także w październiku 1978 roku, gdy na papieża został wybrany kardynał Karol Wojtyła, który przyjął imię Jan Paweł II.

 

Prymas Tysiąclecia odebrał to jako otwarcie nowego okresu dla Kościoła powszechnego i szansę dla Polaków.

 

Po wybuchu strajków w sierpniu 1980 roku prymas spotkał się (25 sierpnia) z Edwardem Gierkiem i przekonywał, by ten zgodził się na powstanie samorządnych związków zawodowych oraz pojechał do strajkujących na Wybrzeże i osobiście z nimi rozmawiał.

 

Na początku kwietnia 1981 u kardynała Wyszyńskiego zdiagnozowano nowotwór, a zebrane 14 kwietnia konsylium lekarskie stwierdziło zaawansowane stadium choroby.

 

– Rozpoczyna się Via dolorosa wśród przyjaciół Hioba. Dzień dla mnie doniosły, wydaje mi się, że jest to initium fini (początek końca) – odnotował w swych zapiskach prymas.

 

Stan prymasa pogarszał się z dnia na dzień, 12 maja odprawił swoją ostatnią Mszę świętą. Po zamachu na Jana Pawła II – 13 maja 1981 – ciężko chory kardynał Wyszyński następnego dnia zaapelował, aby wszystkie modlitwy za niego przekazać w intencji papieża.

 

Prymas Tysiąclecia zmarł 28 maja 1981 roku.

 

Osobista sekretarka kardynała Krystyna Szajer z Instytutu Prymasa Wyszyńskiego, która towarzyszyła kardynałowi przez 22 lata aż do śmierci, mówiła (w 2020 r.), że ostatnie dni Prymasa Tysiąclecia były naznaczone wielkim cierpieniem.

 

Pogrzeb Prymasa Tysiąclecia stał się wielkim wydarzeniem patriotycznym i manifestacją poparcia głoszonych przez niego idei. Na uroczystości na placu Zwycięstwa w Warszawie (obecnie plac marsz. Józefa Piłsudskiego), którym przewodniczył watykański sekretarz stanu kardynał Agostino Casaroli, przybyło kilkaset tysięcy ludzi. Na trumnie Prymasa Tysiąclecia leżała biało-czerwona szarfa ze znamiennym napisem: „Niekoronowanemu królowi Polski”.

 

Podczas Mszy pogrzebowej przy krzyżu z historycznej pielgrzymki Jana Pawła II z czerwca 1979 roku metropolita krakowski kardynał Franciszek Macharski odczytał homilię przesłaną przez Jana Pawła II, przebywającego wówczas w klinice Gemelli w Rzymie, po zamachu na jego życie. W homilii papież nazwał prymasa Wyszyńskiego „zwornikiem Kościoła w Polsce”.

 

Profesor Jerzy Eisler zwrócił uwagę na znaczący moment podczas pogrzebu prymasa Wyszyńskiego – kiedy trumna niesiona do katedry znalazła się w otoczeniu robotników, hutników i ludzi Solidarności, rozległ się spontaniczny śpiew „My chcemy Boga”.

 

Prymas Stefan Wyszyński pozostawił po sobie duchowy testament, w którym wybaczał wszystkim ludziom, także tym, którzy go atakowali i więzili.

 

Został pochowany w archikatedrze św. Jana w Warszawie.

 

Jan Paweł II w przemówieniu wygłoszonym 16 czerwca 1983 roku w Warszawie powiedział, że prymas Wyszyński „był człowiekiem wolnym i uczył nas, swoich rodaków, prawdziwej wolności”. Papież podkreślił, że w swojej posłudze prymas wzorował się na Matce Bożej.

 

Rozpoczęty w 1989 roku proces beatyfikacyjny kardynała Wyszyńskiego zakończył się po 30 latach, jesienią 2019 roku. Uroczystość beatyfikacji odbyła się 12 września 2021 roku. Wtedy to w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie zostali wyniesieni na ołtarze kardynał Stefan Wyszyński, Prymas Tysiąclecia, i Matka Elżbieta Róża Czacka, założycielka ośrodka dla niewidomych w Laskach i Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża.

 

Mszy beatyfikacyjnej przewodniczył kardynał Marcello Semeraro, prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, Legat Papieski. Liturgię koncelebrowało 600 księży, 80 biskupów z Polski oraz 45 z zagranicy.

 

W homilii, którą odczytał biskup Piotr Jarecki, kardynał Marcello Semeraro przypomniał, że testamentem prymasa Wyszyńskiego były słowa: „Będziesz miłował”.
Dodał, że jednym z najbardziej dramatycznych momentów życia księdza Wyszyńskiego był okres II wojny światowej, w tym Powstanie Warszawskie. Ksiądz Wyszyński przebywał wówczas w podwarszawskich Laskach, jako kapelan Zakładu dla Niewidomych i Armii Krajowej.

 

W homilii podczas Mszy beatyfikacyjnej kardynał Marcello Semeraro podkreślił, że kardynał Stefan Wyszyński odważnie, wytrwale i zdecydowanie kierował Kościołem w Polsce.

 

Wspomnienie liturgiczne błogosławionego prymasa Wyszyńskiego przypada 28 maja, w dniu śmierci, to jest „narodzin dla nieba”.

 

Podczas pierwszego wspomnienia liturgicznego obchodzonego w tym roku (28.05.2022), na Jasnej Górze została odprawiona Msza święta dziękczynna pod przewodnictwem przeora klasztoru ojca Samuela Pacholskiego. Homilię wygłosił przełożony Generalny Zakonu Paulinów ojciec Arnold Chrapkowski, który przypomniał, że wiara była potęgą w życiu prymasa Wyszyńskiego.

 

Spuścizną błogosławionego kardynała Wyszyńskiego zajmuje się Instytut Prymasowski Stefana Kardynała Wyszyńskiego.

 

Uchwałą Sejmu i Senatu Rzeczpospolitej rok 2021 – rok beatyfikacji Prymasa Tysiąclecia – był obchodzony jako Rok Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

 

IAR