112 lat temu, 15 lutego 1910 roku, urodziła się Irena Sendlerowa, działaczka społeczna i charytatywna, nazywana polskim odpowiednikiem Oskara Schindlera. Podczas II wojny światowej uratowała 2,5 tysiąca żydowskich dzieci z getta warszawskiego, wywożąc je i ukrywając w polskich rodzinach, sierocińcach oraz klasztorach. Była nominowana do Pokojowej Nagrody Nobla. Dama Orderu Orła Białego i Honorowa Obywatelka Warszawy, zmarła w 2008 roku.

Podczas wojny Irena Sendlerowa oficjalnie pracowała w opiece społecznej, a w konspiracji kierowała wydziałem pomocy dzieciom w Radzie Pomocy Żydom „Żegota”. W przebraniu pielęgniarki i z przepustką wjeżdżała ambulansem na teren dzielnicy zamkniętej, rzekomo po to, by wziąć udział w przeprowadzaniu dezynfekcji. Faktycznie, razem ze współpracownikami, potajemnie wywoziła żydowskie dzieci poza obszar getta.

W 2003 roku Irena Sendlerowa została uhonorowana Orderem Orła Białego. Powiedziała wówczas, że każde uratowane dziecko było jedynie uzasadnieniem jej istnienia, a nie tytułem do chwały. Wspominała, że nie miała kłopotu ze zorganizowaniem zespołu, który wywoził dzieci z getta i przekazywał je pod opiekę polskim rodzinom lub siostrom zakonnym.

Irena Sendlerowa nie tylko ratowała życie dzieciom mieszkającym w getcie, lecz także dbała, aby w przyszłości mogły poznać swoje pochodzenie. W tym celu prowadziła zaszyfrowaną kartotekę dzieci. Od młodości była zaangażowana na rzecz pomocy ubogim i potrzebującym. Jej ojciec – lekarz, zmarł na tyfus, którym zakaził się od pacjentów.

Po wojnie Irena Sendlerowa pracowała w Wydziale Opieki Społecznej Zarządu m.st. Warszawy. Współtworzyła domy dziecka i domy starców oraz dzienne pogotowia dla dzieci. Opiekowała się kobietami z marginesu społecznego. Była osobą mało znaną, ze względu na współpracę w okresie wojny z Armią Krajową. Przez wiele lat nie wypowiadała się na temat roli, jaką odegrała w akcji pomocy Żydom. Związała się z ruchem socjalistycznym i PPS. W latach 1948-1968 należała do PZPR, lecz wystąpiła z partii po wydarzeniach Marca ’68.

W 1963 roku otrzymała Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, a dwa lata później została odznaczona medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Jednak o bohaterstwie Ireny Sendlerowej w ratowaniu żydowskich dzieci głośno zaczęto mówić w Polsce dopiero w latach 90.

Około 2000 roku usłyszał o niej świat, za sprawą sztuki teatralnej „Życie w słoiku”, przygotowanej przez grupę amerykańskich uczennic, zainspirowanych przez nauczyciela Normana Conarda. Szkolne przedstawienie o działalności Sendlerowej podczas okupacji zdobyło rozgłos w mediach amerykańskich i doprowadziło powstania fundacji „Life in a Jar” – „Życie w słoiku”, promującej jej odważną postawę.

Irena Sendlerowa zmarła w Warszawie, 12 maja 2008 roku. W czerwcu ubiegłego roku w Newark-on-Trent w Anglii odsłonięto pomnik Ireny Sendlerowej.

IAR