Dziś w Instytucie Pamięci Narodowej zostanie zaprezentowana publikacja „Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich w czasie II wojny światowej”.

Opracowanie Martyny Grądzkiej-Rejak i Aleksandry Namysło opisuje 333 przypadki, które dotyczą represji wobec 654 osób za udzielanie schronienia, utrzymanie ukrywanych, pośredniczenie w znalezieniu kryjówki czy jej organizacji.

Wiceprezes IPN Mateusz Szpytma podkreśla, że publikacja zawiera „rejestr zbrodni” dokonanych na Polakach za pomoc Żydom.

Przytacza też historię małżeństwa Romualdy i Feliksa Ciesielskich, którzy doświadczyli represji za udzieloną pomoc.

– W czasie okupacji zostali przesiedleni z Bydgoszczy do Krakowa, gdzie pomagali Żydom. Prawdopodobnie na skutek donosu zostali aresztowani w 1942 roku. Romualda po torturach w trakcie śledztwa trafiła do obozu koncentracyjnego Auschwitz, gdzie poddawana była doświadczeniom pseudomedycznym. Doczekała końca wojny. Jej mąż wysłany do Auschwitz, a następnie przewieziony do Mauthausen, został zamordowany w marcu 1945 roku – mówi wiceprezes IPN.

Mateusz Szpytma wskazuje, że publikacja jest rodzajem pomnika dla wszystkich nieznanych osób, które swoimi czynami zasłużyły na miano „Sprawiedliwych wśród narodów świata”. Każda z tych historii powinna być zbadana i znana w lokalnych środowiskach.

Publikacja IPN powstała w ramach projektu „Indeks Polaków zamordowanych i represjonowanych za pomoc Żydom w okresie II wojny światowej”. Na zebrany materiał składają się m.in. dokumenty administracji niemieckiej, sądów i aparatu terroru, prasa niemiecka, świadectwa żydowskie spisane podczas wojny, materiały wytworzone przez konspirację polską i żydowską.

Pod uwagę brano także akta osób podejrzanych o współpracę z Niemcami, gromadzone od 1945 roku przez Główną Komisję Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, a także bezpośrednie relacje świadków wydarzeń.

Wieczorem (godz. 17:00) w warszawskim Centrum Edukacyjnym IPN odbędzie się dyskusja z udziałem autorek książki i wiceprezesa Mateusza Szpytmy.

IAR