11 listopada 2020 roku mija 102 rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości. Historyk, profesor Marek Wierzbicki przypomina, że to wydarzenie z 1918 roku było jednym z najważniejszych w dziejach naszego państwa i narodu.

11 listopada 1918 roku zakończyła się I wojna światowa, tego dnia Niemcy podpisały w Compiegne pod Paryżem zawieszenie broni na warunkach kapitulacji. W wyniku I wojny upadły trzy europejskie mocarstwa, które wcześniej dokonały rozbioru Polski, a zwycięskie państwa ententy zaaprobowały plan utworzenia niepodległego państwa polskiego, co oznaczało, że nasz kraj po 123 latach niewoli, mógł powrócić na mapy świata.

Profesor Marek Wierzbicki pełniący obowiązki dyrektora Biura Badań Historycznych IPN przypomina, że to co się wydarzyło 102 lata Polacy przyjęli z ogromną radością.

– Polacy świętowali bardzo uroczyście ten historyczny moment setki, tysiące, a może miliony Polaków wychodziły na ulicę polskich miast, miasteczek aby dać wyraz swojej wielkiej radości. To nie był przypadek ponieważ fakt odzyskania niepodległości przez Polskę był co do rangi równorzędny z takimi wydarzeniami jak Chrzest Polski, bitwa pod Grunwaldem czy Unia Lubelska – podkreśla historyk.

Profesor Wierzbicki przypomina, że zanim Polska odzyskała niepodległość, w czasie I wojny światowej Polacy bardzo jednoznacznie pokazywali dążenie do odzyskania państwa. U boku Austrii powstały Legiony Polskie, których Pierwszą Brygadą dowodził późniejszy marszałek Józef Piłsudski. W ten sposób powstała kadra przyszłego Wojska Polskiego odrodzonej Rzeczypospolitej – tłumaczy naukowiec. We Francji powstała armia pod dowództwem generała Hallera, zwana „Błękitną armią”, formacje wojskowe Polaków powstawały również Rosji.

– Te i inne inicjatywy spowodowały, że kiedy zbliżał się 11 Listopada Polacy byli już dość dobrze przygotowani do dobudowania swojego państwa – wyjaśnia profesor.

Historyk przypomina, że choć Polacy byli podzieleni na obozy polityczne, których liderzy spierali się, to potrafili się zjednoczyć wokół idei niepodległej ojczyzny.

– Potrafili podporządkować się decyzjom swoich liderów, którzy działali w celu odbudowy niepodległej Polski – podkreśla Marek Wierzbicki.

Historyk podkreśla, że do najważniejszych ówczesnych liderów należeli: Józef Piłsudski twórca Armii Polskiej, później jej naczelny wódz, pierwszy naczelnik państwa polskiego, Roman Dmowski przywódca obozu Narodowego, Wincenty Witos przywódca polskich chłopów Ignacy Daszyński przywódca polskich robotników, Wojciech Korfanty działacz na Górnym Śląsku i w zaborze pruskim, który był jednym z przywódców Powstańców Śląskich.

Profesor Wierzbicki podkreśla, że uznanie Polski jako państwa przez mocarstwa światowe nie oznaczało, że odbudowa niepodległego kraju była łatwa.

– Polacy musieli w sumie stoczyć 6 wojen i Powstań Narodowych aby mogli stworzyć terytorium państwa polskiego. Powstanie Wielkopolskie, trzy Powstania Śląskie, wojna z Czechosłowacją o Śląsk Cieszyński, wojna z Ukraińcami o Lwów i Galicję wschodnią i wreszcie najważniejsza wojna wojna polsko-bolszewicka, która została rozpoczęta ponieważ Rosja bolszewicka chciała wywołać rewolucje i chciała przez Polskę przejść na zachód Europy – dodaje.

Polacy po odzyskaniu niepodległości musieli też sprostać wyzwaniom gospodarczym, ujednoliceniu prawa, systemu edukacji, różnicom kulturowym i narodowościowym, które wynikały z pozostawania przez ponad 120 lat pod wpływem trzech zaborców prowadzących swoją politykę. Budowę państwa polskiego przerwał wybuch II wojny światowej 1 września 1939 roku, która po raz kolejny zmieniła oblicze Europy.

IAR