To była ogromna radość i niedowierzanie – tak chwile wyzwolenia wspomina Irena Jaszczuk, więźniarka niemieckiego obozu koncentracyjnego Bergen-Belsen. 15 kwietnia 1945 roku 63. Pułk Artylerii Przeciwpancernej z brytyjskiej 11. Dywizji Pancernej wkroczył na teren obozu. Brytyjscy żołnierze zastali tam kilkanaście tysięcy skrajnie wycieńczonych więźniów, z których około 13 tysięcy zmarło już po wyzwoleniu.

Jedną tych, która przeżyła obozowe piekło i doczekała wyzwolenia była Irena Jaszczuk, która wspomina, że tamta chwila była dla niej wyjątkowa.

„To był jeden krzyk, byłam wtedy słaba, więc tylko przez okno baraku patrzyłam. To było nie do uwierzenia, że to już jest koniec, po prostu wielka radość”. Irena Jaszczuk wspomina, że żołnierze brytyjscy otoczyli więźniarki opieką, oddali im swoje racje żywnościowe, koce, a po jakimś czasie przewieźli do koszar.

Irena Jaszczuk wspomina, że większość więźniarek była na tyle wycieńczona i załamana psychicznie, że nie była w stanie okazywać radości.

–Nie byłam w stanie rzucić się komuś na szyję, tylko się patrzyłam. My byliśmy zaszczuci, po 9 miesiącach w obozie, nie potrafiliśmy żyć, nie potrafiliśmy cieszyć się, była tylko radość, że przeżyliśmy – mówi.

Irena Jaszczuk do KL Bergen-Belsen trafiła jesienią 1944 roku po Powstaniu Warszawskim wraz z grupą tysiąca Polek, przetransportowanych tam z KL Auschwitz. Była więźniarka dodaje, że choć kobiety wspierały się, los większości osadzonych tam Polek był tragiczny.

Irena Jaszczuk stwierdza, że warunki bytowe były tragiczne – spanie na betonie, brak okryć, zupa z brukwi, bardzo małe racje chleba. Zarazem, wspomina była więźniarka, kobiety pomagały sobie nawzajem, wspierały się, opiekowały – jednak wyzwolenia doczekało tylko 227 z tysiąca tam uwięzionych Polek.

Niemiecki obóz koncentracyjny Bergen-Belsen funkcjonował od 1940 roku, zginęło tam około około 50 tysięcy więźniów i około 20 tysięcy jeńców wojennych – wśród nich przede wszystkim sowieckich, francuskich i belgijskich.

Od 1943 roku w KL Bergen-Belsen przebywało kilka tysięcy Żydów z Polski, posiadających dokumenty południowoamerykańskie, które były wytwarzane przez polskich dyplomatów.

IAR